Nhóm điều tra của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) sẽ hoàn tất quá trình cách ly hai tuần tại Trung Quốc vào 28/01, bắt đầu điều tra nguồn gốc Covid-19 tại Vũ Hán, thành phố nơi căn bệnh lần đầu được xác định vào cuối năm 2019.
Thách thức của nhóm điều tra 14 chuyên gia không chỉ là khoa học. Cuộc điều tra đã được lên kế hoạch trong vòng sáu tháng, trong bối cảnh Washington và Bắc Kinh đổ lỗi cho nhau về nguồn gốc của virus.
WHO nhấn mạnh cuộc điều tra không phải là để các bên đổ lỗi cho nhau. Bác sĩ Mike Ryan, giám đốc chương trình y tế khẩn cấp của WHO hôm 22/01 nói: "Tất cả các giả thiết đều đang được cân nhắc, và chắc chắn vẫn còn quá sớm để kết luận virus khởi phát chính xác là ở đâu, trong hay ngoài Trung Quốc".
Nhóm điều tra, bao gồm các chuyên gia quốc tế và quan chức WHO, sẽ làm việc với các nhà khoa học Trung Quốc để tìm hiểu những bệnh nhân đầu tiên nhiễm bệnh như thế nào. Họ cũng sẽ xem xét nghiên cứu về khu chợ hải sản liên quan tới những ca nhiễm đầu tiên, theo WHO.
Hiện vẫn còn nhiều nghi ngờ về việc nhóm chuyên gia sẽ được tiếp cận những địa điểm hay những dữ liệu nào mà phía Trung Quốc cung cấp. Peter Daszak, quan chức của WHO cho biết phía Trung Quốc chia sẻ những dữ liệu chưa được công bố với nhóm điều tra, theo NBC.
"Đây là một cuộc điều tra khoa học, dù có bối cảnh chính trị và các bên đổ lỗi cho nhau, nhưng khoa học đóng vai trò dẫn đầu. Dữ liệu không nói dối," Daszak cho biết.
Đã có nhiều giả thuyết gây tranh cãi về nguồn gốc đại dịch Covid-19, trong đó một số được các chính trị gia, quan chức thúc đẩy. Chính quyền cựu tổng thống Mỹ Donald Trump cho rằng virus có thể thoát ra từ một phòng thí nghiệm ở Vũ Hán. Bắc Kinh cho rằng virus có thể không có nguồn gốc ở Trung Quốc, và một số nhà khoa học gần đây nêu giả thuyết nó có thể xâm nhập vào nước này trên thực phẩm đông lạnh.
Peter Ben Embarek, trưởng nhóm của WHO cho biết nhóm điều tra sẽ xem xét giả thuyết virus thoát ra từ một phòng thí nghiệm "dù điều đó khó xảy ra".
"Tới nay không có bằng chứng cho thấy ai đó đã nghiên cứu virus này trong quá khứ, không có bằng chứng cho thấy nó thoát ra từ phòng thí nghiệm nào đó, nhưng tất nhiên chúng tôi sẽ cân nhắc điều đó khi điều tra nguồn gốc virus," Ben Embarek nói hồi đầu tháng.
Đa phần giới khoa học nhất trí virus nhiều khả năng có nguồn gốc tự nhiên, không phải từ phòng thí nghiệm. Tuy vậy hôm 15/01, Bộ Ngoại giao Mỹ công bố bản ghi nhớ cho rằng các nhân viên làm việc tại phòng thí nghiệm ở Viện Virus học Vũ Hán đã có triệu chứng Covid-19 từ mùa thu năm 2019, nhưng không đưa ra bằng chứng.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc phản hồi cái mà họ gọi là "thuyết âm mưu và dối trá" bằng cách kêu gọi điều tra phòng thí nghiệm quân sự Mỹ Fort Detrick thay vì phòng thí nghiệm ở Vũ Hán.
Daszak cho biết trong chương trình podcast "Going Viral" hồi tuần trước rằng cách tiếp cận của cuộc điều tra là truy vết tiếp xúc và hoạt động của những ca nhiễm đầu tiên.
"Nếu đầu mối dẫn chúng tôi tới một phòng thí nghiệm, chúng tôi sẽ bắt đầu điều tra phòng thí nghiệm. Nếu đầu mối dẫn chúng tôi tới các khu vực khác của Trung Quốc hay thậm chí quốc gia khác, chúng tôi sẽ đi theo," ông nói.
Các nhà khoa học tin rằng virus gây bệnh Covid-19 có nguồn gốc từ một loại động vật, có thể là dơi, trước khi lây sang con người, có thể trực tiếp hoặc qua một loài trung gian.
Bắc Kinh từ lâu đã có quan điểm rằng dù virus được xác định lần đầu tại Trung Quốc nhưng không có nghĩa là nguồn gốc của virus là ở nước này. Truyền thông Trung Quốc thường đưa tin về các nghiên cứu cho thấy virus có thể đã lây lan ở nước ngoài trước khi được xác định tại Vũ Hán.
Một số nhà khoa học Trung Quốc cho rằng virus có thể đã xâm nhập vào Vũ Hán qua việc nhập khẩu thực phẩm đông lạnh, tuy vậy đây vẫn là một giả thuyết gây tranh cãi không được cộng đồng khoa học quốc tế ủng hộ.
Giả thuyết được đưa ra trong bối cảnh Trung Quốc tiến hành xét nghiệm các sản phẩm nhập khẩu, do lo ngại có thể gây ra các đợt bùng phát. WHO cho biết hiện chưa có bằng chứng virus có thể lây lan qua thực phẩm, hay bao bì thực phẩm.
Hồ Anh (Nguoiduatin.vn)
