Sự sụp đổ của chính phủ Afghanistan và các lực lượng an ninh có thể bắt nguồn từ một thỏa thuận vào năm 2020 giữa Taliban và chính quyền của cựu tổng thống Mỹ Donald Trump hứa hẹn sẽ rút toàn bộ quân, các quan chức Lầu Năm Góc nói trước Quốc hội Mỹ.
Tướng Frank McKenzie, người đứng đầu Sở Chỉ huy Trung tâm của Quân đội Mỹ, nói với Ủy ban Quân vụ Hạ viện Mỹ rằng thời điểm chỉ còn dưới 2.500 binh lính Mỹ tại Afghanistan theo quyết định của tổng thống Joe Biden hồi tháng 04 nhằm rút toàn bộ quân vào tháng 09, chính quyền Afghanistan đã sụp đổ nhanh chóng.
"Việc ký kết thỏa thận Doha có ảnh hưởng nghiêm trọng đối với chính phủ Afghanistan cũng như quân đội của họ, trên hết là về mặt tâm lý, nhưng chúng ta đã đưa ra hạn chót, thời điểm chúng ta sẽ rút quân và họ biết rằng mọi hỗ trợ sẽ chấm dứt," tướng McKenzie nói trong phiên điều trần.
Trước đó, hôm 29/02/2020, chính quyền cựu tổng thống Mỹ Donald Trump ký thỏa thuận với Taliban tại Doha (Qatar). Mỹ hứa hẹn sẽ rút toàn bộ quân khỏi Afghanistan trước tháng 05/2021, trong khi Taliban cam kết nhiều điều kiện, bao gồm dừng tấn công các lực lượng của Mỹ và liên minh trong khu vực.
Mục tiêu của thỏa thuận này là để thúc đẩy đàn phán hòa bình giữa Taliban và chính phủ Afghanistan, nhưng nỗ lực ngoại giao đó không có tiến triển trước khi tổng thống Joe Biden tuyên thệ nhậm chức hồi tháng 01.
McKenzie cho biết ông tin rằng nếu Mỹ giảm số lượng cố vấn quân sự tại Afghanistan xuống dưới 2.500, chính phủ Kabul sẽ sụp đổ và "quân đội của họ cũng vậy".
Ông cho rằng ngoại trừ những ảnh hưởng của thỏa thuận Doha, việc tổng thống Biden quyết định giảm số quân hồi tháng 04 cũng là "chiếc đinh đóng vào quan tài" nỗ lực chiến tranh 20 năm của Mỹ, bởi nó khiến quân đội Mỹ không còn nắm được thông tin về tình trạng của quân đội Afghanistan "khi các cố vấn của chúng ta không còn ở đó với họ".
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đồng tình với phân tích của tướng McKenzie. Ông Austin bổ sung thêm rằng trong thỏa thuậ Doha Mỹ cũng cam kết ngừng không kích Taliban, "do đó Taliban mạnh hơn, họ tăng cường các chiến dịch tấn công nhắm vào các lực lượng an ninh Afghanistan, và người Afghanistan thiệt hại quân số mỗi tuần".
Tướng Mark Milley, chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ hôm 28/09 nói trong phiên điều trần ở Thượng viện nước này rằng quá trình rút quân khỏi Afghanistan là "sai lầm chiến lược". Ông nhắc lại điều này trong buổi điều trần hôm 29/09.
Trước Ủy ban quân vụ Thượng viện Mỹ, tướng Milley thừa nhận ý kiến cá nhân của ông là Mỹ cần duy trì ít nhất 2.500 quân để tránh nguy cơ chính quyền Kabul sụp đổ và Taliban lên nắm quyền.
Chính phủ Afghanistan và quân đội nước này do Mỹ huấn luyện đã sụp đổ hồi giữa tháng 08, tạo điều kiện cho Taliban chiếm thủ đô Kabul với hàng trăm người lái môtô mà không cần nổ phát súng nào, theo tướng Milley.
Hồ Anh (Nguoiduatin.vn)
