Trong Tử Cấm Thành có gần 10.000 ngôi nhà nhưng không có nhà vệ sinh, vào nhà vệ sinh thì phải làm sao?

Là nơi làm việc và sinh sống của các hoàng đế nhà Minh và nhà Thanh, Tử Cấm Thành có một tòa nhà nguy nga và có diện tích khổng lồ, trong đó có hơn 9.000 phòng với quy mô như ba cung điện và sáu sân trong.

Nhưng trong số lượng phòng lớn như vậy, không thể tìm được nhà vệ sinh, điều này không tránh khỏi khiến nhiều người thắc mắc, người xưa không cần đi vệ sinh sao?

Câu trả lời chắc chắn là phải đi vệ sinh Sở dĩ Tử Cấm Thành không có nhà vệ sinh là vì họ có muôn vàn cách giải quyết bài tiết, sự khôn ngoan của người xưa không kém gì người ngày nay, vậy tại sao lại như vậy. Không lẽ Tử Cấm Thành không có nhà vệ sinh?

Như chúng ta đã biết, nhà vệ sinh ở thời cổ đại vô cùng đơn giản, nhà vệ sinh cổ nhất có một cái xô ở dưới và hai tấm ván gỗ ở trên, người ta dẫm lên để đi vệ sinh. Vào thời Xuân Thu, một Công tước đã giẫm phải một tấm gỗ và ngã xuống tử vong trong nhà vệ sinh. Ngay cả vào thời nhà Minh, vì nhà vệ sinh là nơi bẩn thỉu, ít người xây dựng sang trọng nên nhiều nhà vệ sinh vẫn còn rất đơn sơ và vẫn có vấn đề về an toàn.

Tử Cấm Thành không chỉ là nơi ở của hoàng đế mà còn là nơi các bộ trưởng và chính phủ trung ương họp bàn những vấn đề quan trọng, xây nhà vệ sinh thì chắc chắn sẽ bị chê cười nên cũng có lý do để không xây nhà vệ sinh.

Ngoài ra, Tử Cấm Thành tuy được canh phòng cẩn mật nhưng cũng không thể đảm bảo sẽ không có sát thủ lẻn vào, chuyện đi vệ sinh là chuyện tương đối riêng tư, nếu có sát thủ núp trong nhà vệ sinh để ám sát quan chức thì sẽ rất phiền phức. Mặt khác, khi quan chức đi vệ sinh, về cơ bản họ đặt một cái xô trong phòng làm việc và để thái giám mang đi sau khi đi vệ sinh, thay vì vào nhà vệ sinh để giải quyết công việc.

Chất lượng không khí và các vấn đề môi trường

Từ thời nhà Minh đến nhà Thanh, có tổng cộng hàng chục hoàng đế sống và làm việc, hoàng đế muốn cưới vợ gả chồng cho phi tần, các phi tần cần một số lượng lớn thái giám và cung nữ để chăm sóc họ, điều này dẫn đến việc tăng dân số lớn trong Tử Cấm Thành. Theo ghi chép, số người tối đa trong Tử Cấm Thành là gần 10.000 người. Nếu muốn đáp ứng vấn đề nhà vệ sinh của rất nhiều người, thì ít nhất hàng trăm nhà vệ sinh phải được xây dựng.

Hàng trăm nhà vệ sinh, chưa kể có đủ hay không, ít nhất cũng có bao nhiêu người đi vệ sinh, chất lượng không khí của Tử Cấm Thành hẳn là một mớ hỗn độn. Tử Cấm Thành không có đường ống dẫn nước thải ngầm, một khi mưa gió, nắng như thiêu đốt, nước thải tràn ngập khắp nơi, mùi nước thải sau khi nắng nóng xông ra, ước chừng hoàng đế cũng phải thay đổi thủ đô.

Làm thế nào để Tử Cấm Thành chấm dứt sự cố nhà vệ sinh?

Con người có ba nhu cầu cấp thiết, một trong số đó là đi vệ sinh, người bình thường không thể không đi vệ sinh, nhưng nếu trong Tử Cấm Thành không có nhà vệ sinh thì làm sao? Đừng lo lắng, người xưa đã có cách. Các hoàng đế và phi tần thời xưa có những nhà vệ sinh di động đặc biệt, được gọi là phòng 'cung điện'. Một khi hoàng đế cần đi vệ sinh, sẽ nói vào cung phòng, sau đó thái giám sẽ quấn long bào màu vàng vào phòng cung điện, đội lên đầu rồi gửi cho hoàng thượng.

Hoàng đế Càn Long khá ám ảnh về sự sạch sẽ nên khi đi vệ sinh phải kín mùi và im lặng, các thái giám sẽ trải một lớp cát mịn trên mặt đất của 'cung điện', trên cát mịn là mùn cưa trầm hương được ủ bằng than củi. Người ta dùng lửa, sau đó rắc lên trên cánh hoa, để Càn Long không những không bốc mùi khi đi vệ sinh mà còn có hương thơm của cánh hoa.

Các cung điện của thê thiếp được xây dựng theo các hạng, phẩm cấp càng cao thì vật liệu dùng để xây cung điện càng tốt, ví dụ như gỗ đàn hương, gấm mịn được dùng để trang trí, một số hạng thấp hơn được làm trực tiếp bằng các loại cây thông thường. Người ta nói rằng 'cung điện' của Từ Hi Thái hậu được làm bằng gỗ đàn hương cao cấp, hình dáng giống con tắc kè, mắt của con tắc kè làm bằng hồng ngọc, hình dáng tinh xảo, chỉ những người như Từ Hi mới có thể được sử dụng cấp cao.

Đối với những thái giám và cung nữ đó, họ không được xử tốt như vậy, họ đi vệ sinh trong phòng đặc biệt với một cái bô trong phòng. Dung dịch sau khi hoàn thành sẽ được đưa đến một nơi cố định, nơi này được để tạm, sau đó có người chuyên chở ra ngoài phủ, rồi bán cho nông dân làm phân bón cho cây trồng.

Vào thời nhà Thanh, mỗi một 'cung điện' là có người dọn (thời đó chưa gọi là nhà vệ sinh), sau khi lau chùi xong, các thái giám trong cung sẽ lần lượt mang đến cho các phi tần. Hầu hết những người làm việc trong đó là cung nữ và thái giám bị trừng phạt.

Mặc dù không có nhà vệ sinh trong Tử Cấm Thành, nhưng lịch sử của nhà vệ sinh có thể bắt nguồn từ 5.000 năm trước, khi chúng chỉ được xây dựng trong những hố đất nhỏ bên ngoài ngôi nhà. Vào thời nhà Hán, hình dáng nhà vệ sinh được cải tiến thành hố ngồi xổm, hai bên hố có bệ gác chân đặc biệt, trên tường có giếng trời thông gió để khử mùi hôi.

Vào thời nhà Tống, kinh tế hàng hóa phát triển, thương nhân có nhiều cách kiếm tiền hơn, nhiều người chú ý đến phân, có người xây nhà vệ sinh công cộng cho người dân sử dụng miễn phí, rồi thương nhân thu gom phân ở nhà vệ sinh công cộng bán nó cho nông dân để kiếm lời.

Theo Hồ Yên (Công lý & xã hội)