Tổng thống Peru bị phế truất

Trưa 07/12, tổng thống Peru Pedro Castillo có bài phát biểu bất ngờ trên truyền hình, thông báo giải tán quốc hội và thành lập chính phủ khẩn cấp, khiến nhiều nhà lãnh đạo chính trị, bao gồm cả đồng minh của ông bị sốc bởi động thái bị chỉ trích là nỗ lực nắm giữ quyền lực.

Các quan chức chính phủ sau đó đã đệ đơn từ chức. Tòa án Tối cao Peru phán quyết động thái của tổng thống Castillo và vi hiến, theo New York Times. Quân đội và cảnh sát quốc gia Peru ra thông báo chung khẳng định họ sẽ không ủng hộ ông Castillo.

Tới cuối ngày 07/12, tổng thống Pedro Castillo, 53 tuổi, bị phế truất. Phó tổng thống của ông tuyên thệ nhậm chức, đánh dấu lần đầu tiên Peru có nữ tổng thống.

Ông Castillo, từng là nông dân, giáo viên và nhà hoạt động công đoàn, là tổng thống cánh tả đầu tiên của Peru sau hơn một thế hệ. Hồi năm ngoái, ông vận động tranh cử tổng thống với cam kết cải thiện nền kinh tế và giảm tỷ lệ nghèo ở nông thôn Peru. 

Ông Castillo được ủng hộ bởi cử tri Peru vốn đã chán ngán nhiều thập kỷ bất bình đẳng, tỷ lệ thất nghiệp tăng cao và tầng lớp chính trị tinh hoa nhiều năm bị ảnh hưởng bởi tham nhũng và đấu đá nội bộ, theo New York Times.

Tuy vậy, sau khi nhậm chức tổng thống, ông Castillo bị cáo buộc dường như không muốn thực hiện những cam kết tranh cử, đồng thời bị ngăn cản bởi nhiều trở ngại làm tê liệt chính quyền của ông, bao gồm nhiều bê bối tham nhũng, các cuộc điều tra hình sự và thay đổi nhân sự.

Ông Castillo cũng bị cáo buộc bổ nhiệm nhiều đồng minh chính trị không có đủ kinh nghiệm vào các vị trí trong chính quyền, nhiều người đang phải đối mặt với điều tra tham nhũng, bạo hành.

Tỷ lệ ủng hộ ông Castillo ở thủ đô Lima chỉ đạt mức 19%, dù ở khu vực nông thôn vẫn đạt 45%, thấp hơn 4% so với thời điểm một năm trước, theo trưng cầu dân ý hồi tháng trước. Trong 16 tháng ông Castillo là tổng thống, Quốc hội Peru đã hai lần nỗ lực phế truất ông, nhưng không có đủ số phiếu. 

Quốc hội Peru đã ấn định thời điểm lần thứ ba bỏ phiếu phế truất tổng thống Castillo, sau khi ông đe dọa giải tán quốc hội hồi tháng trước. Tuy vậy, vài giờ trước khi cuộc bỏ phiếu diễn ra, ông Castillo thông báo giải tán quốc hội, thành lập chính phủ khẩn cấp và áp dụng giới nghiêm ngay lập tức trên toàn quốc.

Tuy vậy, tuyên bố của ông Castillo không nhận được nhiều ủng hộ. Nhiều thành viên nội các từ chức, các đối thủ chính trị của ông và các chuyên gia hiến pháp Peru ra tuyên bố lên án động thái kể trên. Quân đội và cảnh sát ra thông báo chung khẳng định sẽ không ủng hộ tổng thống. Ngay cả các đồng minh thân cận nhất của ông Castillo cũng bị sốc.

Ông Castillo dường như đã xem xét động thái kể trên từ trước. Tháng trước, ông công khai đe dọa giải tán quốc hội, đồng thời cũng tìm hiểu các lãnh đạo quân đội có ủng hộ ông hay không, theo truyền thông địa phương.

Sau khi bộ trưởng quốc phòng Peur từ chức hôm 03/12 với lý do cá nhân, trên mạng xã hội lan truyền nhiều tin đồn về một cuộc đảo chính quân sự, nhưng điều đó đã không xảy ra. Tới ngày 06/12, người đứng đầu lực lượng quân đội Peru cũng từ chức vì lý do cá nhân.

Hôm 07/12, hai tiếng sau tuyên bố của tổng thống Castillo, Quốc hội Peru tiến hành bỏ phiếu phế truất ông với 101 phiếu thuận, 6 phiếu chống và 10 phiếu trắng.

Ông Castillo sau đó được nhìn thấy rời khỏi phủ tổng thống bằn xe hơi và sau đó bước vào đồn cảnh sát. Đêm 07/12, văn phòng công tố cho biết đã chỉ đạo bắt giữ ông với các tội danh "nổi loạn".

Sau cuộc bỏ phiếu phế truất, phó tổng thống Dina Boluarte tuyên thệ tuyên thệ nhậm chức tổng thống, đánh dấu lần đầu Peru có nữ tổng thống. Bà kêu gọi các đảng phái chính trị đoàn kết vượt qua khủng hoảng hiện nay.

Đan Anh (Nguoiduatin.vn)