Việc lực lượng Azerbaizan do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn cuối tuần qua phá vỡ thỏa thuận ngừng bắn ở Nagorno Karabakh mà Nga làm trung gian là hành động thách thức nghiêm trọng đối với Tổng thống Nga Vladimir Putin, báo hiệu một tháng 10 đẫm máu.
Khi Thổ Nhĩ Kỳ công khai ủng hộ lực lượng Azerbaijan thực hiện cuộc chiến để giành lại khu vực đồi núi thuộc Armenia, Nga đang rơi vào tình thế bị động, chưa chuẩn bị gì cho một thách thức liều lĩnh đối với sức mạnh và vị thế của mình.
Azerbaijan bắt đầu phát động chiến dịch tấn công quân sự vào ngày 27/9. Dù giành được một số kết quả ban đầu và một cuộc tiến công mở màn, cuộc tấn công trên bộ bị cản trở bởi thách thức lớn về địa hình ở Karabakh.
Lực lượng Azerbaijani phải vật lộn để chiếm và giữ địa bàn, với sự hỗ trợ của lực lượng máy bay không người lái Thổ Nhĩ Kỳ. Bước ngoặt xuất hiện khi họ có sự thay đổi chiến thuật, dựa nhiều hơn vào tấn công bằng pháo và rocket, không phân biệt mục tiêu trong các thành phố và thị trấn ở Karabakh.
Đêm 8/10, Tổng thống Nga Putin trao đổi với Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan và Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev để thuyết phục họ cử ngoại trưởng đến gặp nhau vào ngày hôm sau ở Moskva.
Cùng với Pháp và Mỹ, Nga là một đồng chủ tịch của “Nhóm Minsk” thuộc OSCE với sứ mệnh trung gian hòa giải xung đột ở Karabakh. Cuộc gặp giữa Ngoại trưởng Azerbaijan Jeyhun Bayramov và người đồng cấp Armenia Zohrab Mnatsakanyan diễn ra vào ngày 9/10 ở Mátxcơva nhằm đạt được “thỏa thuận chấm dứt thù địch vì mục đích nhân đạo”.
Sau cuộc họp căng thẳng kéo dài 10 giờ đồng hồ dưới sự điều phối của Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov, hai quan chức Armenia và Azerbaijan đồng ý ngừng bắn từ chiều 10/10. Dù không phải thỏa thuận ngừng bắn chính thức nhưng sự nhất trí này được coi là bước đột phá quan trọng.
Đó cũng là một bước đột phá đối với Nga, để có thể lấy lại quyền kiểm soát tình hình và gạt Thổ Nhĩ Kỳ khỏi tiến trình ngoại giao. Bất chấp đầu tư vốn liếng ngoại giao của Nga, thỏa thuận ngừng bắn đạt được sau cuộc gặp marathon ở Moskva chỉ kéo dài không hơn 3 giờ đồng hồ.
Đến chiều 10/10, quân Azerbaijan nối lại các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái vào khu vực phía bắc và tây nam Karabakh, với ý định tăng cường tiêu diệt các đơn vị xe bọc thép và hệ thống phòng không nằm sâu trong lãnh thổ Karabakh.
Đó không chỉ là việc Azerbaijan quyết định không nể mặt Nga bằng cách gạt thỏa thuận ngừng bắn sang một bên, mà trở ngại đáng kể hơn chính là quyết tâm của Thô Nhĩ Kỳ trong việc thách thức vai trò của Nga.
Có vẻ rõ ràng Azerbaijan và Thổ Nhĩ Kỳ quyết tâm tiếp tục cuộc chiến. Với không gian chiến đấu mở rộng để sử dụng sức mạnh và khí tài chưa từng có, tháng 10 có thể còn đẫm máu hơn nếu cuộc chiến tiếp diễn.
Đức Minh (nguoiduatin.vn)
