Đội vương miện trong 70 năm, vầng hào quang của Nữ hoàng Elizabeth II còn có thể bao phủ Vương quốc Anh được bao lâu?

Từ một công chúa hơn 20 tuổi trở thành Nữ hoàng trị vì cả Vương quốc Anh, cuộc đời của Elizabeth trải qua nhiều thăng trầm, 70 năm đăng cơ trôi qua như một chớp mắt.

Vào ngày 5 tháng 2 năm 1952, Công chúa Elizabeth và chồng là Philip đang thưởng ngoạn phong cảnh sâu trong rừng Kenya, đắm chìm trong khung cảnh thiên nhiên hoang dã, cô không bao giờ tưởng tượng được rằng cha mình, Vua George VI qua đời và cô lên ngôi vào ngày hôm sau. Tin tức sẽ lan truyền khắp nơi trên thế giới.

Công chúa Elizabeth, 25 tuổi, chết vì cục máu đông trong giấc ngủ khi Công chúa Elizabeth xem voi hút nước tại một khách sạn trên cây nằm sâu trong rừng rậm Napier. Là con gái cả, Elizabeth nghiễm nhiên nối ngôi và trở thành Nữ hoàng Anh.

Tiếng chuông báo hiệu nàng công chúa lột xác thành Nữ hoàng cũng là tiếng chuông báo sự ra đi của vị vua trước. Cho đến hôm nay, dù là sự kiện kỷ niệm 70 năm trị vì, Nữ hoàng Elizabeth II vẫn không muốn chúc mừng rầm rộ, bà cố ý tổ chức trước ngày cha mình qua đời, tay cầm quyền trượng có mặt tại lễ hội, cắt bánh một cách đơn giản sau đó vội vàng kết thúc khánh điển.

Trên thực tế, Nữ hoàng được nhiều người yêu mến trong suốt nhiều năm từ khi còn nhỏ đã bị loại xa khỏi vòng kế vị ngai vàng. Khi còn là một đứa trẻ, cô chưa bao giờ tưởng tượng rằng một ngày nào đó mình sẽ trở thành người cai trị danh dự của Đế chế thịnh vượng chung lúc bấy giờ, chứ chưa nói đến vị vua trị vì lâu nhất của Vương quốc Anh.

Từ một cô gái ngây thơ đến một Nữ hoàng ngây thơ nữ đồng đến nhất đại nữ vương, Elizabeth gánh vác vinh quang của gia tộc Windsor. Huyết mạch truyền thừa, những biến đổi trập trùng của dòng lịch sử, bông hồng nước Anh ngày nào giờ ở tuổi xế chiều còn có thể tô điểm cho vẻ đẹp của Vương quốc Anh được bao lâu?

Món quà của định mệnh

Truyền thông Anh bình luận rằng Elizabeth không biết gì về hướng đi thực sự của số phận mình trong 10 năm đầu sau khi sinh. Rõ ràng, cô ấy là một đứa trẻ vô tư, được yêu thích và dành cả ngày để chơi trong vườn với những chú ngựa con và làm bạn với những chú chó cưng.

Cuộc sống của cô dường như dừng lại nơi này, là một công chúa quý tộc sôi nổi, vui vẻ và được nhiều người yêu thích. Tuy nhiên, số phận xoay chuyển, và một món quà được đưa đến trước mắt cô, khiến cô cũng trở tay không kịp.

Vào tháng 12 năm 1936, chú của Elizabeth, Vua Edward VIII, tự nguyện từ bỏ ngai vàng, chọn kết hôn với tình nhân người Mỹ đã hai lần kết hôn Wallis Simpson. Edward VIII, người "không yêu giang sơn chỉ yêu mỹ nhân", đã trao lại ngai vàng cho em trai mình là Hoàng tử Albert (tức là George VI). Động thái này đã trực tiếp đẩy cô bé Elizabeth mười tuổi trở thành người thừa kế ngai vàng đầu tiên, khiến thế giới náo động...

"Cha sắp trở thành vua" - Elizabeth giải thích với cô em gái 6 tuổi, Margarita Ross, trong những cơn gió lạnh tháng 12, về chuyện vì sao cửa nhà tụ tập đám đông reo hò dân chúng.

Tuy còn nhỏ nhưng Margaret đã ngay lập tức nắm được thực chất của vấn đề: "Thế tức là chị sẽ thành Nữ hoàng ạ?".

"Đúng" - Elizabeth lạnh lùng đáp - "Chị nghĩ vậy".

Hai mươi năm sau, khi công chúa Margaret nhắc đến cảnh tượng lúc đó, bà không khỏi thở dài: "Chị gái tôi không bao giờ nhắc đến chuyện này nữa".

Trước món quà vô cùng nặng nề này, Elizabeth, 10 tuổi, ngay từ đầu đã đưa ra nhận định của riêng mình. Chúng ta không biết cô vui mừng hay sợ hãi, nhưng kể từ ngày đó, tuổi thơ của cô ấy chính thức kết thúc. Số phận khiến cô phải gánh vác vinh quang và trách nhiệm của một đế chế đang suy tàn và một gia đình hoàng gia sa sút.

Elizabeth được ông nội George V và người dân Anh yêu mến từ khi mới lọt lòng. Elizabeth cũng nhận được sự giáo dục nghiêm khắc từ nhỏ. Winston Churchill đã viết cho vợ mình là Clementina: "Cô ấy (Elizabeth) là một nhân vật mà ẩn trong thân xác một đứa trẻ chính là dáng vẻ uy nghiêm và tinh thần tự xét đáng kinh ngạc".

Vào mùa hè năm 1930, ngay sau sinh nhật lần thứ tư của Elizabeth, bức chân dung của Công chúa Elizabeth trên ngựa ra mắt tại Madame Tussauds, Anh; hai năm sau, khuôn mặt của Elizabeth được xuất hiện trên tem bưu chính Newfoundland, và cùng năm đó, Union Jack Flying gần Cực Nam, vùng đất rộng 560.000 km vuông này được đặt tên là Princess Elizabeth Land.

Khi đó, tờ "Belfast News Express" của Bắc Ireland đưa tin: "Mỗi lần đi dạo trong công viên, cô bé 6 tuổi này luôn là tâm điểm chú ý, đi đến đâu ai cũng ngả mũ và vẫy khăn tay gửi lời chào".

Vào thời điểm Edward VIII thoái vị vào năm 1936, Elizabeth đã nhận được một số lượng quà nhiều đến dọa người từ công chúng, và những yêu cầu về việc Elizabeth đảm nhiệm chức vụ công càng nhiều như tuyết rơi ngợp trời. Hoàng gia Anh đã phải thuê một thư ký để giải quyết các công việc liên quan đến Elizabeth.

Thật khó để nói liệu sự thiên vị của ông nội George V có liên quan gì đến sự phổ biến của Elizabeth với công chúng hay không, nhưng tiếng nói của Elizabeth trong lòng công chúng Anh thực sự cao đến mức cô được "giáo dục như một người thừa kế trực tiếp ngai vàng" ngay từ khi còn nhỏ.

Sức nặng của vương miện

Vào cuối triều đại Hanoverian, Nữ hoàng Victoria dẫn dắt nước Anh hoàn thành cuộc Cách mạng Công nghiệp, đến con đường mở rộng thuộc địa.

Quyền lực của hoàng gia Anh đạt đến đỉnh cao vào cuối thế kỷ XIX khiến cả thế giới phải bàng hoàng. Thời gian trôi qua, sau khi Chiến tranh thế giới thứ nhất kết thúc, chỉ trong hơn chục năm, Đế chế Anh huy hoàng một thời đang đứng trước bờ vực tan rã. Dưới ảnh hưởng của tư tưởng dân chủ và cách mạng vô sản Nga, chế độ quân chủ lập hiến ở Anh đang lung lay sắp đổ.

Để dập tắt cuộc chiến chống Đức mệt mỏi tại quê nhà và củng cố địa vị biểu tượng của hoàng gia Anh, George V đã đổi họ Đức từ ông nội là Hoàng tử Albert, Saxe-Coburg-Gotha, thành Windsor.

Trong suốt thời gian trị vì lâu dài của mình, không có gì ngạc nhiên khi Nữ hoàng Elizabeth II đã thể hiện những phẩm chất như gần gũi với người dân, khiêm tốn và duy trì danh dự Hoàng gia, bởi vì mọi thứ đều bắt nguồn từ ông nội của bà, người sáng lập ra Vương triều Windsor.

Sinh ra trong một gia đình có truyền thống xa xưa như vậy, lại mang danh là người thừa kế hoàng tộc, có thể hình dung được bao nhiêu con mắt đổ dồn về Elizabeth.

Nữ giáo sư thời thơ ấu của Elizabeth và em gái Margaret, Marion Crawford, tiết lộ rằng bà của hai chị em rất quan tâm đến việc học hành của họ, đặc biệt là đối với Elizabeth, thậm chí còn đích thân tham gia vào việc giáo dục hai công chúa.

Nữ hoàng Mary nghiêm khắc ra phán quyết rằng Elizabeth chỉ được đọc "những cuốn sách thiếu nhi hay nhất", những cuốn sách thường do bà tự tay chọn. Đồng thời, bà thường tổ chức những thú vui giải trí hữu ích như tham quan Tháp London.

Những kỳ vọng quá cao như vậy dần dần làm xói mòn sự ngây thơ và trong sáng của các cô gái trẻ, và Elizabeth dần trở nên thành thục.

"Nếu em là Nữ hoàng" - cô nói với nữ gia sư Crawford - "Em sẽ ra sắc lệnh cấm học cưỡi ngựa vào Chủ nhật, những con ngựa cũng cần được nghỉ ngơi".

Tại một buổi hòa nhạc, Nữ hoàng Mary nhận thấy cháu gái bồn chồn không yên và hỏi cô bé có muốn về nhà không.

Elizabeth tỉnh táo trả lời: "Không, chúng ta không thể rời đi trước khi buổi biểu diễn kết thúc, có rất nhiều người đang chờ xem chúng ta ở bên ngoài".

Nghe thấy câu trả lời này, Nữ hoàng Mary trở nên cảnh giác và ngay lập tức cử người hộ tống công chúa về nhà từ cửa sau, bà không muốn Elizabeth sa đà vào sự tôn sùng của đám đông. Giống như chồng mình, Nữ hoàng Mary nhận thức rõ rằng trong thời dân chủ, sự khiêm tốn và từ bỏ bản ngã là cái giá mà gia đình Hoàng gia phải trả.

Trong những năm Elizabeth trưởng thành, ông bà của cô đã dạy cho cô một bài học sâu sắc về hành động - gia đình Hoàng gia không thể áp đặt sự thống trị lên tất cả. Cô cũng biết rằng, sinh ra trong một gia đình vương giả thời dân chủ, mất đi chiếc vương miện thực quyền đồng nghĩa với trách nhiệm nặng nề hơn.

Ánh sáng rực rỡ của đế chế mà mặt trời không bao giờ lặn

Tom McTagg, biên tập viên của tờ The Atlantic Monthly có trụ sở tại London, đã chỉ ra thực tế nghiệt ngã mà nước Anh phải đối mặt vào năm 2022. Không một quốc gia lớn nào trên thế giới lại gần bờ vực tan rã như Vương quốc Anh. Trong 20 năm đầu của thế kỷ 21, nước Anh đã thực sự thua hai "trận chiến" và kết quả là đi vào suy tàn - trận đầu tiên là cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, sự ổn định kinh tế xã hội của Vương quốc Anh bị phá hủy; trận thứ hai là Cuộc trưng cầu dân ý năm 2016 đã bỏ phiếu để rời khỏi Liên minh châu Âu, vốn tạo ra biên giới kinh tế với đối tác thương mại lớn nhất của nó, Liên minh châu Âu và các phần của Bắc Ireland, và tiếp thêm nhiên liệu cho yêu cầu độc lập của Scotland.

Là một quốc gia phát triển, Vương quốc Anh, với tư cách là một quốc gia phát triển, đã kết hợp chặt chẽ giữa tỷ lệ tử vong gia tăng với sự suy thoái nghiêm trọng của nền kinh tế khi đối phó với cơn đại dịch mới quét qua thế giới.

Trong trường hợp sức mạnh quốc gia suy giảm, Nữ hoàng Elizabeth II nhận thức rõ rằng Vương quốc Anh khác với các quốc gia theo nghĩa truyền thống như Pháp, Đức và thậm chí là Hoa Kỳ. Tên đầy đủ của nó là Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland, bao gồm Anh, Scotland, Wales và Bắc Ireland. Cuộc khủng hoảng bản sắc của Anh đã trở nên tồi tệ hơn kể từ Brexit vào năm 2016.

Cô gái trẻ Elizabeth được người dân xứ Wales, Bắc Ireland và những nơi khác yêu mến, săn đón và mọi người sẵn sàng tắm mình trong vinh quang của Vương triều Windsor. Ngày nay, người Anh đấu tranh để xác định họ là ai - một số tự gọi mình là người Anh, những người khác là người Scotland hoặc xứ Wales, và vẫn có những người khác từ chối nhận mình là người Anh, nói rằng họ chỉ là người Ireland.

Elizabeth, người đã sớm gắn bó số phận của mình với nước Anh, dường như rất yếu đuối và bất lực khi đối mặt với dòng chảy thời đại đang hoành hành khắp gia đình và đất nước của cô.

Trên thực tế, ngay từ cuối thế kỷ 20, pháo đài Hoàng gia Windsor tưởng như kiên cố đã bắt đầu đổ nát. Cuộc hôn nhân của ba người con của Nữ hoàng lần lượt đổ vỡ, lâu đài Windsor bị hỏa hoạn thiêu rụi, cho đến khi Hoàng tử Harry kiên quyết rời gia đình vào 2020. Những động thái chia năm xẻ bảy của vương thất này dường như đang tiên đoán trước kết cuộc của Hoàng gia.

Trong bối cảnh khủng hoảng nhân dạng sâu sắc như vậy, Nữ hoàng Elizabeth II, 95 tuổi tiếp tục đóng vai trò Nữ hoàng như không có chuyện gì xảy ra, với hy vọng sẽ bảo vệ các phẩm giá của Vương triều Windsor và giữ gìn vẻ đẹp thanh cao của Vương quốc Anh.

Tuy nhiên, giống như Đế quốc Anh, nơi từng được mệnh danh là "nơi mặt trời không bao giờ lặn", Vương triều Windsor chỉ còn lại những bức tường đổ nát và ánh sáng rực rỡ của mặt trời. Nhiều người cho rằng Nữ hoàng Elizabeth tuổi xế chiều chỉ có thể sử dụng vầng hào quang cuối cùng của Hoàng gia để che đi vết thương của Vương quốc Anh.

Theo Minh Tâm (Công Lý & Xã Hội)