Một phần quan trọng nhưng bí mật trong lễ nhậm chức của tân tổng thống là quá trình chuyển giao vali hạt nhân, tuy vậy việc ông Trump có thể không tham dự lễ nhậm chức của ông Joe Biden có thể khiến mọi chuyện phức tạp hơn.
Ông Trump đã từ chối bình luận liệu ông có tham gia lễ nhậm chức của tổng thống đắc cử Joe Biden hay không, nhưng truyền thông Mỹ đã đưa tin ông Trump sẽ bỏ qua buổi lễ này và tổ chức sự kiện vận động ở một nơi khác.
Vậy điều gì sẽ xảy ra với "vali hạt nhân" nếu ông Trump không có mặt? Nó sẽ được chuyển tới ông Biden như thế nào?
"Đó là một câu hỏi hay," Hans Kristensen, chuyên gia vũ khí hạt nhân tại Liên đoàn Nhà khoa học Mỹ nói với Insider. "Đây là trường hợp chưa có tiền lệ".
Duy nhất tổng thống Mỹ có quyền phát động tấn công hạt nhân, và bên cạnh tổng thống luôn có một cố vấn quân sự mang theo một một vali được gọi là "chiếc cặp khẩn cấp của tổng thống", hay còn gọi là vali hạt nhân.
Một trợ lý mang theo một chiếc cặp lớn thường xuyên được trông thấy xuất hiện bên cạnh tất cả các tổng thống Mỹ kể từ John F. Kennedy. Theo Insider, điều này cho phép tổng thống Mỹ chỉ đạo lực lượng hạt nhân nước này dù không có mặt tại trung tâm chỉ huy cố định.
Chiếc vali không có một núm bấm có thể khởi động quá trình phóng ra hàng trăm đầu đạn hạt nhân trên các tên lửa đạn đạo xuyên đại dương, tên lửa đạn đạo trên tàu ngầm và trên các máy bay ném bom chiến thuật. Thay vào đó, chiếc vali chứa công cụ liên lạc, mã và các lựa chọn cho chiến tranh hạt nhân.
Ngoài vali hạt nhân, tổng thống Mỹ cũng mang theo một chiếc thẻ, đôi khi gọi là biscuit (bánh quy) chứa mã xác thực. Khi xung đột hạt nhân nổ ra, tổng thống Mỹ sẽ sử dụng mã trên chiếc thẻ cùng những công cụ trong vali để xác minh với quân đội và tiến hành phát động tấn công hạt nhân.
Các tổng thống sắp nhậm chức thường được thông báo về trách nhiệm hạt nhân trước khi tuyên thệ. Trong lễ nhậm chức, mã mà họ nhận được sáng hôm đó hoặc ngày trước đó sẽ có hiệu lực, và việc kiểm soát vali hạt nhân được chuyển giao cho tân tổng thống.
Ông Trump từng mô tả khoảnh khắc này là "trang nghiêm" và "rất đáng sợ" trong cuộc phỏng vấn với ABC News hồi năm 2017.
"Khi họ giải thích điều đó tượng trưng cho những gì và mức độ phá hủy mà bạn đang nói tới, đó là một khoảnh khắc rất trang nghiệm," tổng thống Trump cho hay.
Quá trình chuyển giao vali hạt nhân thường diễn ra vào buổi trưa lễ nhậm chức. Trợ lý quân sự sẽ trao lại vali cho trợ lý quân sự của tân tổng thống, theo cựu phó tổng thống Mỹ Dick Cheney. Quá trình này thường không diễn ra trước công chúng.
Trong trường hợp ông Trump không tham dự lễ nhậm chức của ông Biden, quá trình chuyển giao sẽ phải thay đổi. Tuy vậy, quá trình này cần phải được thực hiện nhanh chóng, theo trung tá không quân về hưu Buzz Patterson, người mang vali hạt nhân cho cựu tổng thống Bill Clinton.
"Luôn phải như vậy. Để quá trình này suôn sẻ, bạn phải chuyển giao trách nhiệm rõ ràng," Patterson nói, bổ sung thêm rằng quá trình cụ thể như thế nào sẽ do Lầu Năm Góc quyết định.
Phát ngôn viên Lầu Năm Góc cho biết Bộ Quốc phòng Mỹ đã có kế hoạch chuyển giao vali hạt nhân vào ngày ông Biden nhậm chức, nhưng không cung cấp thông tin gì thêm.
"Chúng tôi đã tập luyện những việc này nhiều năm Có những hệ thống được vận hành để đảm bảo điều đó diễn ra nhanh chóng. Sẽ không có những câu hỏi ai đang mang nó, ai đang phụ trách nó," ông Patterson cho biết thêm.
"Chúng tôi không bỡn cợt với điều này. Sẽ không có vấp váp gì xảy ra. Quá trình sẽ diễn ra mà không ai hay biết, như nó phải vậy", Patterson bổ sung.
Kristensen, chuyên gia hạt nhân tại Hiệp hội Nhà khoa học Mỹ, phỏng đoán rằng kế hoạch của Lầu Năm Góc có thể sẽ giống kế hoạch cho những trường hợp như khi một tổng thống đột ngột qua đời hoặc mất khả năng điều hành. Với những trường hợp này, quyền chỉ huy lực lượng hạt nhân sẽ được chuyển giao ngay lập tức cho phó tổng thống, hoặc người sống sót được chỉ định khác.
Stephen Schwartz, thành viên của Trang tin Nhà khoa học Hạt nhân Mỹ mới đây đã trao đổi với Trung tâm Kiểm soát và Không phổ biến Vũ khí về những gì sẽ xảy ra với vali hạt nhân nếu ông Trump không dự lễ nhậm chức của ông Biden.
Schwartz cho rằng có nhiều hơn một vali hạt nhân. Ông giải thích có ít nhất ba vali hạt nhân, một cho tổng thống, một cho phó tổng thống và một cho người sống sót được chỉ định.
Schwart cho rằng một vali hạt nhân có thể sẽ được chuẩn bị trước lễ nhậm chức. Sẽ có một trợ lý quân sự đi theo Biden ngay sau khi ông tuyên thệ nhậm chức. Cùng thời điểm đó, quyền chỉ huy lực lượng hạt nhân của ông Trump sẽ hết hiệu lực.
"Hy vọng tổng thống Trump sẽ dự lễ nhậm chức và quá trình sẽ chỉ đơn giản là chuyển giao, như những gì đã diễn ra hàng thập kỷ qua," Patterson nói. Tuy vậy nếu ông Trump không tham dự, "đó không phải là vấn đề lớn", theo Patterson, do quân đội Mỹ sẽ đảm bảo quá trình chuyển giao suôn sẻ.
Đan Anh (Nguoiduatin.vn)
