Nổi tiếng là người túc trí đa mưu, liệu sự như thần, Gia Cát Lượng đã dốc sức bồi dưỡng 2 nhân tài làm người kế nhiệm của mình nhưng thất bại. Hai người đó là Khương Duy và Gia Cát Chiêm.
Là con trai duy nhất của Gia Cát Lượng, Gia Cát Chiêm từ nhỏ đã thông minh, tài năng hơn người. Thay vì vui mừng, Khổng Minh lo lắng cho con trai nhiều hơn. Quả thật, Gia Cát Chiêm tử trận ngay trong trận đánh lớn đầu tiên.
Khi nhắc đến mưu sĩ tài giỏi nhất thời Tam quốc, nhiều người nghĩ ngay tới Gia Cát Lượng. Thế nhưng, giới học giả cho rằng, Giả Hủ mới là đệ nhất mưu sĩ Tam quốc với tài năng vượt trội hơn hẳn Khổng Minh.
Là một nhà chính trị lỗi lạc và có tài chiêm tinh, Gia Cát Lượng đã sắp đặt và bố trí cả cái chết của chính mình.
Nhiều ý kiến cho rằng, ở góc độ Tử Vi học, sở dĩ Gia Cát Lượng có tài hô phong hoán vũ nhưng lại phải chết ở tuổi 54 là vì cung mệnh vô chính diệu.
Theo tương truyền, bia mộ của Gia Cát Lượng có khắc một dòng chữ khiến cho người đời sau không dám xâm phạm nơi an nghỉ của ông.
Bát trận đồ vốn không phải là sáng chế của riêng Khổng Minh. Tuy nhiên, ông chính là người đưa Bát trận đồ lên tầm huyền thoại, diễn hóa đầy đủ tinh hoa trong nghệ thuật dụng binh của mình vào trận pháp này.
Gia Cát Lượng, thiên tài quân sự, chính trị gia kiệt suất, nhà phát minh lỗi lạc thời Tam Quốc, góp công lớn trong việc giúp Lưu Bị khai lập nhà Thục Hán trong lịch sử Trung Quốc, đề tài vô tận trong văn hóa, kịch nghệ, thì chúng ta chẳng mấy ai không biết...
Điển tích “Không thành kế” bao đời nay vẫn được coi là tuyệt kết của Khổng Minh Gia Cát Lượng, là đỉnh cao của nghệ thuật dùng binh “lấy ít địch nhiều”. Nhưng theo ghi chép của sử liệu, Gia Cát Lượng không phải tác giả của “Không thành kế”, thậm chí chưa từng dùng kế này trong cuộc đối đầu với Tư Mã Ý…
Gia Cát Lượng là đề tài nghiên cứu chuyên sâu của rất nhiều thế hệ học giả Trung Quốc cũng như Thế giới. Ngay cả chuyện tại sao Gia Cát Lượng tài hoa lỗi lạc, phong nhã hơn người lại chịu cưới một Hoàng Nguyệt Anh với nhan sắc xếp trong nhóm… “Ngũ xú Trung Hoa” cũng là thứ khiến thiên hạ tranh cãi bao thế kỉ qua.
Đội quân tinh nhuệ Gia Cát Lượng xây dựng cho nhà Thục Hán trong giai đoạn chiến dịch Nam Trung đóng góp không nhỏ vào các chiến thắng trước Tào Ngụy và chỉ bị tiêu diệt trong những năm cuối thời nhà Thục.
Đệ tử Gia Cát Lượng tin cậy chọn làm người kế tục, cuối cùng lại chính là người trực tiếp đưa nhà Thục Hán đến con đường diệt vong.
Trong Tam Quốc diễn nghĩa, Gia Cát Lượng được khắc họa người có thể “hô phong hoán vũ”, được thiên địa thần linh giúp đỡ khiến cho quân Tào Ngụy thảm bại trong trận Xích Bích.
Tiểu thuyết Tam quốc diễn nghĩa khắc họa mối quan hệ khăng khít giữa Lưu Bị và Gia Cát Lượng, như “cá với nước” nhưng các nhà sử học đã chỉ ra những dấu hiệu trái ngược.
Gia Cát Lượng cả đời tận trung, phò tá Lưu Bị vì sự nghiệp chấn hưng nhà Thục Hán, cho đến lúc ông qua đời, nơi an táng thật sự của Gia Cát Lượng ở đâu thì người đời sau cho đến nay vẫn chưa thể xác định được.
Ở tuổi lục tuần, Đường Quốc Cường đóng nhiều phim và nhận nhiều hợp đồng quảng cáo nhờ sức ảnh hưởng từ vai Gia Cát Lượng.