Túi khí ô tô: Nổ hay không nổ!?

Có hai loại túi khí. Loại thứ nhất, dành cho xe. Loại thứ hai, cho… chị em. Loại hai cũng gây nhiều hiểu lầm y loại một.

Anh em hay cợt nhả nếu va phải túi khí bạn gái, nó “nổ” cho biêng mặt. Câu đùa này thể hiện một thực tế rằng, nhiều người mặc định túi khí loại này cũng nổ. Nhưng đây là nhầm lẫn căn bản. Túi khí chị em (nếu là túi nước muối), chỉ rách, chứ không kêu cái pặp như ta chọc bóng ca-pốt đâu. Túi khí chị em lỗi cũng bị thu hồi như thường. Dăm bảy năm trước một hãng nổi tiếng của Pháp, phải công bố thu hồi túi khí. Không rõ với những túi đã lắp đặt, họ thu hồi như thế nào!?

Túi khí xe, Tây họ cũng không gọi là nổ. Mà thường dùng từ “deploy”, tạm dịch là bung, còn explode – nổ dùng cho trường hợp Takata nói bên dưới. Tuy nhiên, cơ chế vận hành của túi khí hệt như một quả bom. Khi có va chạm, cảm biến kích nổ túi khí. Cảm biến này không phải cảm biến va chạm, mà là cái cảm biến gia tốc (accelerometer), nhằm đo sự thay đổi đột ngột về tốc độ.

Thay đổi đột ngột là như thể nào? Khi bạn lao xe với tốc độ 100km/h, đạp phanh hết cỡ thì xe vẫn cứ kéo lê cỡ 4-7 chục mét mới dừng lại. Còn khi phi thẳng đầu xe vào tường/cây/đít xe khác, mới gọi là thay đổi đột ngột.

Tại sao có nhiều vụ va chạm, túi khí vẫn không bung? Dễ thôi, do tốc độ chưa đủ. Đa số xe, va chạm ở tốc độ khoảng trên 15km/h trở lên ECU của xe nó mới cho nổ túi khí. Một số khác, ở tốc độ cỡ 20km/h. Vì rằng các nhà sản xuất tin tưởng khi xe chạy long nhong dạo phố, chỉ cần thắt đai an toàn là đủ… an toàn.

Lý do khác: túi khí lỗi. Lỗi này thì đến từ nhiều nguyên nhân. Cảm biến kém. Các chi tiết điện bị hỏng. Hay như khủng hoảng túi khí Takata, mà NHTSA gọi là "Vụ thu hồi lớn nhất và phức tạp nhất trong lịch sử", lâu ngày khí trong túi biến chất, khi bung ra có thể gây nguy hiểm.

Đến đây lại nảy sinh câu hỏi: Lúc xe dừng đột ngột, tức là đã va chạm xong, túi khí có kịp bung không? Túi khí có khoảng đâu đó 15 ms (phần nghìn giây) để bung ra làm tấm cản trước khi vật thể người bay đến chạm vào một vật thể nào đó.

Muốn cập thời vũ như Tống Công Minh, túi khí sẽ cần bung ra với tốc độ cỡ 200km/h (mỗi vị trí trên xe, túi khí lại bung một kiểu, một tốc độ khác). Ở tốc độ đó, dù túi khí chỉ là cái túi mềm, nếu bị nó đập vào người, có lẽ cũng ngang ngang với ăn cú đấm của idol Mike Tyson. Vào mặt thì nhẹ là gãy mũi, nặng gãy cổ. Vào ngực có thể rạn xương. Ấy là người ta tính toán thế, chứ em được úp mặt vào cái túi khí đang nổ bao giờ đâu (túi khí không nổ thì rồi).

Nhưng đến đây lại có câu hỏi (hỏi gì lắm thế): Túi khí nguy hiểm thế thì có cần không? Có. Cứ chốt thế cho nhanh rồi giải thích.

Túi khí được gọi là SRS - Supplemental Restraint System, đại ý hệ thống hỗ trợ. Có nghĩa nó bổ trợ rất tốt khi dùng kèm các hệ thống khác, nhất là đai an toàn. Nhưng không có nghĩa phải có đai mới hiệu quả (nghe giống thực phẩm chức năng, không phải thuốc).

Ví dụ, khi xe đâm vào đít xe khác. Không thắt dây. Không túi khí. Lúc đó chiếc xe dừng lại, còn bạn sẽ tiếp tục chuyển động về phía trước, hay nói đơn giản là bay. Nếu không có túi khí, cả cây thịt là bạn sẽ như một quả đại bác công phá vào vô-lăng, táp-lô, kính xe hay bay xuyên ra ngoài.

Nếu túi khí nổ, bạn sẽ ăn một cú đấm trực diện bằng tay trái của Tyson (idol thuận tay phải nhé), giảm tốc, rồi mới va vào các chướng ngại vật vừa kể. Giữa hai trường hợp, bạn may mắn nếu có thể chọn cho mình cái đỡ xấu hơn.

Tương tự túi khí, dây an toàn cũng là “thiết bị nguy hiểm”. Một người bạn tôi, ở Quảng Ninh, trong cú bay bán tải qua dải phân cách đâm cột bê tông vài năm trước, minh chứng điều đó. Chỉ vì cẩn thận thắt dây an toàn mà anh phải trả giá đau đớn. Sau cú va chạm, anh bị dây xiết tím người, rạn xương ngực, đau ê ẩm chữa mấy tháng ròng.

Anh bảo, nếu không thắt dây an toàn, có khi không khổ thế mà giờ đã được “mồ yên mả đẹp”. Thêm tí, anh kể, túi khí nổ không kịp vuốt mặt, xong chỉ thấy dính bụi trên người. Dây an toàn đã giữ không cho va chạm ngay cả với cái túi khí. Thế chứ lị. Nhiều ông sẽ bảo, biết thế túi khí chả nổ có khi hay, đỡ tiền.

À thêm tí nữa, nhiều xe giờ hiện đại, có cảm biến, nếu không thắt dây an toàn, túi khí sẽ nổ làm hai giai đoạn, giảm thiểu thiệt hại cho hành khách. Nhưng nói gì nói, nó vẫn phải nổ thôi!

Theo Thành Lê (Cartimes.vn)