Tết Đoan ngọ hay còn gọi là Tết Diệt sâu bọ là một ngày lễ tết quan trọng trong truyền thống của người Việt Nam, diễn ra vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch.
Cái tên Đoan Ngọ được giải thích rằng “Đoan” có nghĩa là bắt đầu, “Ngọ” chỉ giờ ngọ, tức là khoảng thời gian nóng nhất trong ngày (từ 11 giờ đến 1 giờ chiều). Đoan Ngọ có thể hiểu là “ngày mở đầu chuỗi ngày nóng nhất trong năm”.
Theo quan niệm dân gian, người Việt Nam gọi Tết Đoan ngọ là Tết Diệt sâu bọ bởi đây là giai đoạn chuyển mùa, chuyển tiết nên dịch bệnh, sâu bọ dễ phát sinh. Nếu không diệt trừ sâu bọ sâu bọ sẽ làm hỏng mùa màng nên phải cúng Tết Đoan ngọ.
Không những thế, cứ vào tháng 5, thời tiết oi bức là con người hay ốm đau. Do đó, cúng Tết Đoan ngọ có 2 nhiệm vụ: Bảo vệ sức khỏe khỏi ốm đau và ăn hoa quả như thụ lộc, thụ hưởng thành quả lao động. Từ đó những loại như rượu nếp, mận, vải có chức năng diệt các loại sâu bọ.
Theo đó, quan niệm dân gian xưa cho rằng, trong hệ tiêu hóa thường có sâu bọ, nếu không trừ đi thì chúng sẽ sinh sản ngày một nhiều và gây tai hại. Tuy nhiên, việc tiêu diệt chúng không phải thời gian nào cũng có thể làm được. Chỉ có ngày mùng 5.5 Âm Lịch hằng năm chúng mới ngoi lên, là cơ hội để trừ khử.
Do đó, để diệt sâu bọ hiệu quả thì sau khi ngủ dậy ăn một bát rượu nếp để sâu bọ say, rồi ăn vải, mận, đào… hay bất cứ loại quả chua nào phổ biến trong mùa này để giết sâu bọ.
Tuy nhiên, mỗi vùng miền lại có cách diệt sâu bọ khác nhau. Ở nhiều địa phương ở ven biển đúng giờ ngọ đi tắm biển như một cách xua đuổi bệnh tật. Trong khi nhiều gia đình Miền Bắc tránh ăn đồ ngọt vào ngày này vì cho rằng sâu bọ thích vị ngọt thì ở Nam Trung Bộ và Miền Nam Việt Nam, bánh tro đã trở thành món ăn truyền thống trong dịp Tết Đoan ngọ.
TH (Nguoiduatin.vn)
