Lưu ý quan trọng khi ăn canh cua đồng với cà muối - món ăn giải nhiệt số 1 ngày hè

Ngày hè nóng nực, canh cua và cà muối là món đưa cơm được nhiều người ưa thích vì ngon miệng, dễ ăn. Tuy nhiên, chuyên gia dinh dưỡng cũng lưu ý mọi người cách kết hợp hai món ăn này.

Theo Lương y Bùi Đắc Sáng - Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Hội Đông y Hà Nội, từ xa xưa canh cua thường được ăn cùng cà muối và đến nay vẫn là món ăn ưa thích của nhiều gia đình Việt.

Canh cua đồng mát, bổ, dễ ăn, rất giàu canxi và chất dinh dưỡng. Trong 100g cua đồng cung cấp 87kcal, 12,3g protid, 3,3g lipid, 2g glucid. Lượng vitamin và muối khoáng, đặc biệt là canxi trong cua đồng rất cao.

Chất lượng protid trong cua đồng cũng thuộc loại tốt, qua phân tích người ta thấy 8 trên 10 axit amin cần thiết, gồm lysine, methionie, valine, leucin, isoleucien, phenylalanine, threonine và trytophane.

Ngoài giá trị dinh dưỡng, theo sách Hải Thượng Lãn Ông, cua đồng được gọi là điền giải. "Điền giải là cua đồng có vị ngọt lạnh, ít độc, hay sinh phong, tác dụng nối gân tiếp xương, chữa phong nhiệt, trừ mụn độc lở, huyết kết thống".

Trong khi đó cà pháo vị ngọt, tính hàn, tác dụng tán huyết, tiêu viêm, nhuận tràng. Y học hiện đại chỉ ra trong 100g cà pháo cung cấp 1,5g protein (đủ các acid amin cần thiết cho cơ thể), 12mg canxi, 0,7mg sắt, 18mg magiê, 16mg phospho, 22,1mg kali, 0,3mg kẽm.

Tuy nhiên không biết cách chế biến và sử dụng cà pháo, bạn có thể bị ngộ độc, ảnh hưởng đến sức khoẻ. PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh - chuyên gia công nghệ thực phẩm cho biết, cà xanh chứa solanin, chất này giống như chất độc trong mầm xanh củ khoai tây.

Lượng solanin trong cà xanh cao gấp 5 - 10 lần so với mức an toàn. Do đó, việc sử dụng cà không đúng cách, thường ăn cà sống, cà xanh, chưa chín kỹ, sẽ là mối hiểm họa với sức khoẻ.

Ở mức độ nhỏ solanin có thể gây rối loạn tiêu hóa và thần kinh. Khi ăn nhiều bạn sẽ có cảm giác đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, tiêu chảy, đau rút ở dạ dày, khô rát cổ họng, sốt, bệnh vàng da, giãn đồng tử và giảm thân nhiệt, ảo giác, mất cảm giác, tình trạng tê liệt.

Triệu chứng ngộ độc solanine thường xuất hiện trong 8 - 12 giờ sau khi tiêu thụ thức ăn, nhưng cũng có thể diễn ra trong vòng 30 phút khi nạp thức ăn có hàm lượng solanin cao.

Ăn cà xổi còn vị cay và hăng nồng thường là hàm lượng nitrat chuyển hóa thành nitrit do vi sinh vật trong nước dưa cà muối tác động, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe.

"Một số nơi người dân vẫn ăn cà xanh muối xổi, trong khi thói quen này không an toàn, gây nguy hại. Cà muối xổi chưa được lên men, chưa đủ độ chua dễ gây ngộ độc", ông Thịnh nói.

Không chỉ cà pháo muối xổi mà cà muối chua cũng tiềm ẩn nguy cơ gây hại cho cơ thể. Theo TS.BS Nguyễn Trọng Hưng - Viện dinh dưỡng quốc gia, cà muối thường mặn, việc ăn quá mặn và ăn trong thời gian dài sẽ ảnh hưởng tới huyết áp và tim mạch, tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư đường tiêu hoá.

Cà thường được người dân muối trong thùng sơn, đồ nhựa tái chế. Thùng sơn khi tận dụng vẫn còn lưu lại các chất phụ gia, chất tạo màu, dung môi... từ sơn. Dưới tác động của acid, muối, các chất phụ gia sẽ thôi nhiễm, thấm ngược vào thực phẩm gây nguy hiểm.

Bên cạnh đó, cà muối trong môi trường kín khí có thể sản sinh ra độc tố botulinum, độc tố cực độc, nguy hiểm đến tính mạng.

Canh cua đồng nên ăn kết hợp với cà muối thế nào?

Từ xa xưa, canh cua thường được ăn cùng cà muối. Cà muối như một món gia vị làm cho bữa ăn trở nên hấp dẫn. Theo chuyên gia, thỉnh thoảng ăn cà pháo cùng canh cua để tăng phần hấp dẫn ngon miệng thì không có gì đáng ngại.

Lưu ý chỉ ăn khi cà đã chín đều, không ăn cà muối xổi. Cà muối xổi còn xanh và hăng sẽ có hàm lượng nitrit cao hơn. Không nên ăn nhiều và khi muối cà không nên cho quá mặn để hạn chế lượng muối vào cơ thể.

Tuy ngon và hấp dẫn nhưng cũng chỉ nên ăn 4-5 quả cà muối trong một bữa. Hơn nữa, cà pháo muối là món ăn mặn chứa nhiều muối. Những người khỏe mạnh bình thường cũng không nên ăn quá mặn. Đặc biệt, những người mắc bệnh mạn tính, tăng huyết áp cần hạn chế ăn cà muối.

Canh cua với cà muối là món ăn thông dụng và phổ biến của người Việt, ngon mát về mùa hè và giá trị dinh dưỡng cao. Ăn cua bổ sung lượng canxi và chất đạm tốt cho sức khỏe.

Mặc dù, canh cua là món ăn ngon, hấp dẫn, bổ dưỡng trong mùa hè nhưng cũng chỉ ăn 3-4 bữa/tuần. Ngoài ra, nên sử dụng các món khác để bữa ăn thêm đa dạng.

Lưu ý khi ăn cua đồng

- Tuyệt đối không chế biến cua đồng đã chết vì trong cua đồng chết có chất histidine gây dị ứng nổi mề đay, ngứa ngáy, nôn nao, đau đầu, chóng mặt, bị ngộ độc (đau bụng, nôn mửa, tiêu chảy và một số vấn đề xấu khác đối với sức khỏe…).

- Tuyệt đối không ăn gỏi cua hay uống nước cua sống. Xa xưa, các đô vật trước khi bước vào trận đấu thường uống một bát nước cua đặc để tăng cường sức lực, vật khỏe và dai sức hơn. Những người đấu võ bị đòn đau, có ứ huyết cũng bảo nhau uống vài bát nước cua sống để trị chấn thương, chỗ đau chóng lành. Việc làm này có thể gây hậu quả xấu cho sức khoẻ. Đúng là trong nước cua đồng có nhiều chất bổ dưỡng, nhưng nước cua đồng sống và gỏi cua đều là những món ăn sống có thể chứa nhiều mầm bệnh nguy hiểm gây ngộ độc thức ăn, đặc biệt là bệnh sán lá phổi (Paragonimus ringeri).

Bệnh sán lá phổi tuy ký sinh trong phổi và đẻ trứng ở phế quản nhưng vẫn là một bệnh lây theo đường tiêu hóa. Trứng sán từ phổi bệnh nhân được bài xuất ra ngoài theo đờm, xuống nước và hình thành ấu trùng ở trong. Ấu trùng này ra khỏi vỏ trứng tìm đến một số loài ốc để ký sinh, sau đó vỏ ốc tìm các loài cua và tôm nước ngọt ký sinh dưới dạng nang trùng sán nói trên do đun nấu chưa chín sẽ lây bệnh.

Như vậy ăn gỏi cua và uống nước cua sống là đường lây truyền bệnh sán lá phổi rất thuận lợi nếu trong số cua đồng chúng ta ăn gỏi hoặc giã lấy nước có một số con mang nang trùng sán.

PN (SHTT)