Lễ cúng trong ngày Tết Hàn thực của người Việt dâng lên gia tiên với ý nghĩa hướng về tổ tiên, nguồn cội.
Hàn Thực" nghĩa là "thức ăn lạnh". Mâm cỗ cúng ngày Tết Hàn thực gồm: Hương, hoa, trầu cau và 5 hoặc 3 bát bánh trôi cùng 5 hoặc 3 bát bánh chay dâng lên bàn thờ.
Ngoài ra, gia đình cũng có thể cúng thêm hoa quả và các thứ bánh trái khác.
Nói về con số bát bánh trôi và bánh chay phải là 5 hoặc 3 bởi vì cha ông ta quan niệm số lẻ là số tâm linh.
Bánh trôi, bánh chay vừa tượng trưng cho những thức ăn nguội – hàn thực, vừa là sản vật từ những mùa lúa bội dâng lên ông bà tổ tiên cầu mong mưa thuận gió hòa.
Vì vậy người Việt gọi ngày mùng 3 tháng Ba Âm lịch là Tết bánh trôi - bánh chay.
Cách làm bánh trôi bánh chay trong ngày Tết Hàn thực
Bước 1: Ngâm đậu xanh đã bỏ vỏ trước 2 tiếng cho mềm, sau đó nấu chín.
Bước 2: Khi đậu xanh chín, bớt lại một nửa để rắc lên bánh chay, phần còn lại giã hoặc xay nhuyễn, sao đó cho thêm sữa đặc vào đậu để trộn cùng, thêm lượng vừa đủ dừa bào sợi vào hỗn hợp trên sao cho dừa, đậu xanh, sữa hòa quyện là được.
Bước 3: Sau khi nhào bột cho dẻo hơn, chia bột thành từng viên bằng đốt ngón tay cái để làm bánh trôi, viên có lượng bột gấp đôi để làm bánh chay.
Nhân bánh trôi là đường phên được cuộn vào giữa.
Nhân bánh chay là đậu xanh sữa dừa.
 |
| Hiện nay, để bày biện cho đẹp mắt, nhiều gia đình còn làm bánh trôi nhiều màu. Ảnh minh họa. |
Bước 4: Đun một nồi nước sôi to. Nước sôi thả bánh trôi vào luộc. Khi thấy bánh nổi hẳn lên mặt nước tức là bánh đã chín. Dùng muôi thủng để vớt bánh. Đổ luôn bánh vừa vớt vào bát nước nguội đã chuẩn bị sẵn để bánh không bị nhão, tròn nguyên vẹn.
Bước 5: Bánh nguội, vớt bánh ra đĩa, chắt phần nước đọng lại ở đĩa đi. Đối với bánh trôi bạn dùng đầu ngón tay chấm vào bát vừng rang rồi chấm lên bề mặt bánh. Làm như vậy đĩa bánh sẽ đẹp mắt hơn là rắc vừng thẳng lên đĩa bánh.
Bước 6: Bánh chay cũng luộc tương tự như bánh trôi, sau đó vớt ra bát, thường để 3 viên /1 bát. Dùng đầu ngón tay cái, hoặc thìa nhỏ để ấn dẹt phần giữa của bánh rồi để chờ làm nước chan bánh chay.
Bước 7: Nước đổ ngập bát bánh chay bạn chế như sau: Một thìa bột sắn đầy, loại thìa ăn phở, bạn hoà tan với lưng bát tô nước rồi cho vào nồi bắc lên bếp và quấy. Bạn cho thêm đường phù hợp sao cho nước đừng quá ngọt.
Bước 8: Nước bột sắn sôi, chuyển màu trong và bắt đầu sệt lại một lúc rồi tắt bếp là xong. Chan nước bột sắn quấy chín vào bát bánh chay đã để sẵn. Sau đó, rắc phần đậu xanh đã đồ chín lên trên. Tiếp đến là rắc vừng rang và thả một chút dừa nạo lên trên cùng.
Theo Bảo Bình (Trí Thức Trẻ)
