Xã hội

Chủ tịch Quốc hội: Công an phải hoàn toàn chịu trách nhiệm

“Trong 3 năm qua có hơn 260 người chết trong quá trình tạm giam, tạm giữ. Cái đó Công an phải hoàn toàn chịu trách nhiệm… Mục tiêu của Quốc hội là không được để xảy ra oan sai, đi liền với đó là không bỏ lọt tội phạm”.

“Trong 3 năm qua có hơn 260 người chết trong quá trình tạm giam, tạm giữ. Cái đó Công an phải hoàn toàn chịu trách nhiệm… Mục tiêu của Quốc hội là không được để xảy ra oan sai, đi liền với đó là không bỏ lọt tội phạm”, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nêu ý kiến khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội nghe và thảo luận về Báo cáo kết quả giám sát về tình hình oan sai, ngày 10/4.

 
71 án oan trong 3 năm

Theo báo cáo của Đoàn giám sát, trong 3 năm qua các cơ quan chức năng đã khởi tố, điều tra 219.506 vụ với 338.379 bị can; số vụ làm oan người vô tội là 71 trường hợp, chiếm 0,02%. Báo cáo giám sát cho rằng số trường hợp oan, sai không nhiều nhưng hậu quả gây ra là hệ trọng, có vụ đặc biệt nghiêm trọng, gây bức xúc trong dư luận.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Văn Hiện, quá trình giám sát về tình hình oan sai cho thấy, loại án thường dẫn đến oan chủ yếu là án giết người, cướp tài sản hoặc hiếp dâm, giết người. Đáng lưu ý, theo ông Hiện còn xảy ra tình trạng một số vụ dùng nhục hình gây hậu quả nghiêm trọng, làm chết người, gây bức xúc trong dư luận.

Xảy ra oan sai ở đâu thì cơ quan đó, đơn vị đó, người chỉ huy ở đó phải chịu trách nhiệm.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Phan Trung Lý cho rằng, oan sai gây ra những hậu quả “kinh hoàng”, xâm phạm đến quyền con người, quyền công dân, đồng thời ảnh hưởng đến niềm tin của người dân đối với công lý và bản chất của chế độ. Ông Lý cho rằng, việc vi phạm trong tố tụng dẫn đến bức cung, nhục hình chứng tỏ có việc xử lý chưa nghiêm minh.

Phân tích nguyên nhân dẫn đến các sai phạm trên, ông Lý nhận định có cả yếu tố chủ quan và khách quan, trong đó có việc nhận thức chưa đầy đủ về oan sai, nhất là nguyên tắc suy đoán vô tội. “Nếu theo nguyên tắc suy đoán vô tội, khi thấy ông Nguyễn Thanh Chấn ở đó phải nghĩ ông ấy vô tội chứ không phải ông ấy hiếp dâm, hay giết người.

Nếu suy nghĩ như vậy đã không có chuyện đi thu thập chứng cứ, dựng hiện trường thiếu phù hợp, không có căn cứ dẫn đến oan sai”, ông Lý nói. Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý đặt câu hỏi, việc xử lý đối với các vi phạm trong hoạt động điều tra truy tố xét xử, các cơ quan chức năng đã có cố gắng gì? Có hiện tượng bao che không, có phải vì thành tích nào đó mà che giấu, không xử lý nghiêm để bảo vệ thành tích của mình?

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Văn Hiện: Bức cung, nhục hình gây bức xúc dư luận.


Bắt tay, bao che bức cung, nhục hình

Theo Báo cáo giám sát, trong thời gian qua có 46 đơn tố cáo về bức cung, nhục hình trong hoạt động điều tra, trong đó đã giải quyết 40 đơn. Có 26 vụ/40 bị can nguyên là cán bộ công an bị tố cáo về các tội xâm phạm hoạt động tư pháp, trong đó có 12 vụ/26 bị can về tội dùng nhục hình. Đáng lưu ý để xảy ra một số vụ dùng nhục hình gây hậu quả nghiêm trọng, làm chết người, gây bức xúc trong dư luận.

“Phương tiện kỹ thuật không phải vấn đề và cũng không có chuyện thiếu người. Vấn đề là ở người lãnh đạo chỉ huy. Có vụ án 5 - 7 người tham gia ép cung, nhục hình. Tôi không thể hình dung nổi sao lại xảy ra chuyện này. Rõ ràng có sự sắp xếp, bắt tay, bao che cho nhau để làm sai như vậy. Người lãnh đạo chỉ huy nếu không đủ năng lực thì đừng bố trí vào việc đó. Làm gì cũng phải có sự chuyên nghiệp của nó”, ông Ksor Phước nhìn nhận.

Đoàn giám sát kết luận 43/71 vụ oan sai do trách nhiệm của Cơ quan điều tra, nhưng khi ngành rà soát lại chỉ xác định 15 trường hợp, số còn lại có cả trách nhiệm của Viện kiểm sát.

Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quý Vương
Không đồng tình với kết quả giám sát, Thượng tướng Lê Quý Vương, Thứ trưởng Bộ Công an nói, đoàn giám sát kết luận 43/71 vụ oan sai do trách nhiệm của Cơ quan điều tra, nhưng khi ngành rà soát lại chỉ xác định 15 trường hợp, số còn lại có cả trách nhiệm của Viện kiểm sát.

Thứ trưởng Vương cũng không đồng tình với nhận định người bị giam giữ tự sát do tình trạng quá tải. Nguyên nhân dẫn đến tự sát theo ông Vương chủ yếu do cơ sở giam giữ thiếu thiết bị giám sát. Những trường hợp án đặc biệt như bị án tử hình, kể cả khi có người nằm bên cạnh trông coi nhưng trong đêm, đối tượng vẫn dậy xé quần, xé áo lấy dây tự siết cổ chết.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cho rằng, cơ quan Tư pháp làm sai, làm oan là vi phạm Hiến pháp, xâm phạm quyền con người, quyền tự do, công bằng và làm méo mó công lý. Tinh thần là không để oan sai đối với người dân vì quyền con người là quan trọng nhất. Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị, xảy ra oan sai ở đâu thì cơ quan đó, đơn vị đó, người chỉ huy ở đó phải chịu trách nhiệm.

“Một ngày tại tù, thiên thu tại ngoại. Trong báo cáo có một con số tôi đọc thấy rất xúc động. Trong 3 năm vừa qua có hơn 260 người chết trong quá trình tạm giam, tạm giữ.

Cái đó Công an phải hoàn toàn chịu trách nhiệm”, Chủ tịch Quốc hội nói và khẳng định: “Không có chuyện tội nặng hay tội nhẹ, sai ít hay sai nhiều. Mục tiêu của Quốc hội là không được để xảy ra oan sai, đi liền với đó là không bỏ lọt tội phạm. Cứ xảy ra oan sai ở đâu thì chỗ đó chịu trách nhiệm. Đã oan sai thì phải đền bù thỏa đáng theo quy định của pháp luật”.

Ông Chấn phải chứng minh thì tòa mới giải quyết bồi thường
 
Tại Dự thảo “Nghị quyết về tăng cường các biện pháp phòng, chống oan, sai và bảo đảm bồi thường thiệt hại cho người bị oan trong hoạt động tố tụng hình sự”, Ủy ban Thường vụ Quốc hội yêu cầu khẩn trương giải quyết bồi thường cho ông Nguyễn Thanh Chấn (Bắc Giang), ông Phan Văn Lá (Long An), ông Lương Ngọc Phi (Thái Bình) và các trường hợp bị oan khác đã có đơn yêu cầu bồi thường.
 
 Về vấn đề này, Chánh án TAND Tối cao Trương Hòa Bình đề nghị trong nghị quyết phải có câu “giải quyết bồi thường đúng pháp luật” chứ không thể “nhanh mà không đúng”. Ông Bình dẫn chứng vụ ông Nguyễn Thanh Chấn, theo quy định của pháp luật, ông Chấn phải chứng minh, cung cấp tài liệu thì Tòa án mới giải quyết được.

 

Theo D.Nguyễn (Tiền Phong)