Sáng 16/6, Bộ Ngoại giao Trung Quốc tổ chức họp báo bất thường để thông báo nước này "sắp hoàn thành công trình bồi lấp nền đất một bộ phận các đảo bãi" ở Trường Sa.
Trung Quốc tuyên bố hoàn thành bồi đắp đá Chữ Thập |
Người phát ngôn Lục Khảng cho biết thêm, nước này "sẽ chuyển sang xây dựng cơ sở hạ tầng để đáp ứng các nhu cầu về phòng ngự quân sự và hoạt động dân sự".
Một mũi tên nhằm hai đích
Tuyên bố ngừng lấp biển tạo đảo rõ ràng là một mũi tên nhằm hai đích: Một là "bẫy" các bên liên quan mặc nhiên thừa nhận các đảo nhân tạo Trung Quốc đã bồi lấp trái phép là "chuyện đã rồi".
Những lời của Lục Khảng lập tức được báo chí Trung Quốc hùa theo. Đi đầu vẫn là Thời báo Hoàn cầu, tờ nhật báo nổi tiếng bởi những tư tưởng dân tộc cực đoan.
Thời báo Hoàn cầu cố tình "ru ngủ" dư luận khi viết: "Bãi Vĩnh Thử (Chữ Thập) sẽ trở thành điểm đứng chân quan trọng của Trung Quốc ở Nam Sa (Trường Sa), cách mà Trung Quốc sử dụng nó quyết không phải nhằm bức người như bên ngoài (ý nói quốc tế) tuyên truyền. Trung Quốc chân thành hy vọng ở các đảo, bãi mới này sẽ xuất hiện trung tâm dịch vụ lớn nhất, sôi nổi nhất khu vực Nam Sa".
Tuy nhiên, tuyên bố ngừng lấp biển tạo đảo của Trung Quốc đã không nhận được phản ứng tích cực từ phía Mỹ.
Ngay trong ngày 16/6, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ John Kirby đã thẳng thừng tuyên bố: "Kế hoạch của Trung Quốc không đóng góp vào việc giảm căng thẳng, không hỗ trợ các giải pháp hoà bình và ngoại giao, nó cũng chẳng thể củng cố những yêu sách về chủ quyền của Trung Quốc ở vùng biển tranh chấp".
Ngày 19/6, trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Kurt Campbell khi trả lời phỏng vấn báo Asahi Shimbun đã khẳng định: Việc lấp biển tạo đảo và xây dựng các công trình, thiết bị ở vùng biển tranh chấp là hành động khiêu khích, sẽ dẫn đến vấn đề lớn hơn; Trung Quốc cần phải chấm dứt những hành động kiểu này.
Báo chí Mỹ cũng phản ứng mạnh mẽ trước tuyên bố của Lục Khảng. Trang Wall Street Journal ngày 16/6 đã chạy tiêu đề "Trung Quốc sẽ xây dựng căn cứ quân sự trên các đảo bãi Nam Hải" khi đưa tin về Trung Quốc tuyên bố kết thúc công trình lấp biển tạo đảo.
Tuyên bố của Lục Khảng đã gây nên phản ứng mạnh mẽ trong chính giới và dư luận Nhật Bản. Nhật Bản tuyên bố, quyết không cho phép Trung Quốc biến việc lấp biển tạo đảo thành chuyện đã rồi.
Là quốc gia bị ảnh hưởng trực tiếp bởi hành động lấp biển tạo đảo của Trung Quốc, người phát ngôn Bộ Quốc phòng Philippines Peter Galvez hôm 16/6 đã mạnh mẽ tuyên bố: "Chúng tôi kêu gọi Trung Quốc hãy kiềm chế, không được áp dụng những hành vi ích kỷ này, cân nhắc yêu cầu của các nước, tuân thủ các nguyên tắc quốc tế như Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS 1982)".
Quan điểm của chính phủ Trung Quốc và một số quan chức, học giả hùa theo không nhận được sự đồng tình, ủng hộ của chính ngay các học giả Trung Quốc tôn trọng lẽ phải và sự thật.
Học giả Lý Lệnh Hoa, một chuyên gia về luật biển quốc tế ngày 20/6 đã viết bài đăng trên mạng xã hội Sina phê phán những luận điệu sai trái kể trên của Chu Phong, Chủ nhiệm Trung tâm hiệp đồng nghiên cứu Nam Hải Trung Quốc.
Trước đó, ngày 1/6, trong bài viết trả lời một bạn đọc Vũ Hán, ông Lý Lệnh Hoa cho rằng: "Cho đến nay Trung Quốc vẫn kiên trì chủ trương quá khích và mơ hồ về cái gọi là 'Đường 9 đoạn' trên Biển Đông không chỉ ảnh hưởng đến tự do hàng hải, mà còn gây nên sự bất bình mạnh mẽ của các nước Việt Nam, Philippines, Indonesia, Malaysia".