Ngày 12/6, phát biểu tại cuộc họp báo ngay sau hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều, Tổng thống Mỹ Donald Trump cam kết sẽ ngừng các cuộc tập trận với Hàn Quốc. Tuyên bố này khiến Tokyo, Seoul và thậm chí các nhà lập pháp Mỹ, trong đó có các quan chức Lầu Năm Góc hết sức ngỡ ngàng.
Tuyên bố của ông Trump đã làm cho không khí của hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều dịu xuống. Tuy nhiên, các đồng minh của Mỹ đã bày tỏ sự lo lắng về nhượng bộ đáng kể này của ông Trump trước nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un. Hơn thế nữa, ông Trump còn nêu ra khả năng rút quân đội Mỹ khỏi Hàn Quốc. Điều này có nghĩa là khoảng 32.000 binh lính Mỹ đang đồn trú tại Hàn Quốc sẽ về nước.
Không tham vấn đồng minh
Ông Michael J.Green, Phó chủ tịch cao cấp về châu Á và Nhật Bản của Trung tâm Chiến lược và nghiên cứu quốc tế cho rằng: “Thật sự thót tim khi một vị tổng thống Mỹ đơn phương thông báo với lãnh đạo Triều Tiên rằng Mỹ sẽ chấm dứt các hoạt động tập trận với các đồng minh của mình gồm Nhật Bản, Hàn Quốc… Và rồi còn tiếp tục nói rằng một ngày nào đó ông ấy muốn đưa hết quân đội ra khỏi châu Á. Đây là một động thái đáng ngạc nhiên”.
Theo ông Green, vừa được ca ngợi vì theo đuổi đường lối đối thoại thay vì đối đầu, chuyện ông Trump tuyên bố chấm dứt các cuộc tập trận ngay lập tức lại khiến các đồng minh lo ngại. Bởi lẽ, ông đã đưa ra một mục tiêu dài hạn đáp ứng mong muốn của Bình Nhưỡng, Bắc Kinh nhưng không hề tham vấn đồng minh Hàn Quốc và Nhật Bản.
Một số nhà phân tích cho rằng, việc từ bỏ một con bài quan trọng quá sớm trong một cuộc chơi, ông Trump đã làm hỏng sức mạnh đòn bẩy của một người đàm phán.
Trong khi đó, Triều Tiên dường như vẫn dùng kế hoãn binh để đạt được độ lùi cho các hoạt động hạt nhân cũng như các vấn đề
nhân quyền.
Ngay sau khi tuyên bố chấm dứt tập trận tại cuộc họp báo sau thượng đỉnh, ông Trump cũng thừa nhận rằng, sự nhân nhượng của ông lúc này là “không bình đẳng cho lắm”.
Trước những chỉ trích việc ông Trump nhượng bộ quá sớm, một số nhà phân tích cho rằng, Lầu Năm Góc có thể điều chỉnh tuyên bố của tổng thống, đại loại có thể là: “Điều mà tổng thống nói có nghĩa là sẽ không đưa máy bay ném bom hạng nặng tham gia cuộc tập trận này hoặc chúng tôi sẽ không làm cho tình hình leo thang bởi vì chúng ta đang trong tiến trình ngoại giao”.
Một cựu quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ cho rằng những tuyên bố của ông Trump “có thể dễ dàng đảo ngược”.
Ngay sau cam kết mới của ông Trump, Bộ Quốc phòng Hàn Quốc cũng đưa ra tuyên bố rằng, họ cần phải tìm hiểu rõ xem ý nghĩa và ý định thực sự của Tổng thống Trump là gì. Các chuyên gia Hàn Quốc cho rằng, các cuộc tập trận có ý nghĩa rất quan trọng với Hàn Quốc vì nó cho thấy sự sẵn sàng ở cấp độ cao để ngăn ngừa Triều Tiên.
Nội bộ nước Mỹ lục đục
Nhiều người đặt câu hỏi liệu quân đội Mỹ có nhận thức đầy đủ về quyết định của ông Trump không. Câu trả lời là không. Một quan chức Bộ Quốc phòng Mỹ, được CNN trích thuật, nói Bộ Quốc phòng Mỹ chưa hề nhận được những hướng dẫn cụ thể nào về việc thôi tập trận. Theo ông, cuộc tập trận lớn trong tương lai gần nhất vẫn sẽ diễn ra vào cuối tháng 8. Quân đội Mỹ vẫn tiếp tục tập trận với Hàn Quốc cho tới khi nhận được chỉ thị mới.
Trong khi đó, người phát ngôn Lầu Năm Góc Dana White cho biết, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis không hề ngạc nhiên về cam kết mới của ông Trump và ông ấy đã được tham vấn.
Một quan chức quốc phòng khác của Mỹ cho biết, Lầu Năm Góc giờ sẽ phải làm việc với Nhà Trắng và Bộ Ngoại giao để xác định việc thực hiện ý định của tổng thống về tập trận như thế nào.
Các quan chức cho rằng, vấn đề cần xác định hiện nay là việc chấm dứt tập trận là tạm thời hay vĩnh viễn và mức độ các cuộc tập trận sẽ bị tác động như thế nào. Một vấn đề quan trọng hơn nữa là tác động của nó đối với các đồng minh tham gia và liệu còn có những điều kiện gì Triều Tiên phải đáp ứng trước khi các cuộc tập trận được hủy bỏ
hay không.
Các nghị sỹ đảng Dân chủ cho rằng, bất kỳ nỗ lực nào trong việc thay đổi quân đội chắc chắn sẽ phải xem xét hết sức kỹ lưỡng để có thể đem lại lợi ích tốt nhất cho Mỹ và đồng minh. Một số nghị sỹ đảng Cộng hòa tỏ ra bất bình trước quyết định rút quân của ông Trump.
Một ngày trước khi ông Trump cam kết chấm dứt tập trận, Phó tổng thống Mike Pence tuyên bố, Mỹ vẫn tiếp tục các hoạt động này. Hai tuyên bố quay ngoắt 180 độ trong vòng một ngày và gây ra sự lục đục ngay trong nội bộ nước Mỹ.
Theo Lan Anh (Tiền Phong)
