Khi tặng quà trở thành thói quen bắt buộc, nhiều nước châu Á như Trung Quốc, Hàn Quốc, Thái Lan... phải ban hành thành luật về định mức các món quà để ngăn chặn tham nhũng.
Một dự luật được Thái Lan thông qua bước đầu ở quốc hội hồi giữa tháng 1 quy định việc quan chức nhận quà, dù là nhỏ và ít giá trị, cũng có thể bị phạt đến 5 năm tù.
Straits Times cho biết dự luật nghiêm khắc này không chỉ cấm quan chức mà cả những người thân trong gia đình, từ bố mẹ, con cái, đến anh chị em, thậm chí cả con dâu hoặc con rể, nhận quà tặng hoặc bất kỳ hình thức tương tự nào, như phiếu mua hàng đặc biệt… Cho dù đối tượng tặng quà là ai, từ bạn bè lâu năm cho đến họ hàng, cũng không là ngoại lệ.
Khi lấy ý kiến về dự luật, nhiều người bày tỏ lo ngại việc thực thi. “Chúng ta ai cũng có những người bạn rất thân thiết. Việc họ tặng quà cũng mang ý nghĩa đó, vì sao một điều luật lại cấm chuyện thể hiện những tình cảm này”, một đại diện Bộ Công an nói.
Tuy nhiên, Tổng thư ký Hội chống tham nhũng Thái Lan (ACT) Mana Nimitmongkol khẳng định việc thực thi luật rõ ràng và công bằng chính là tạo điều kiện cho các viên chức. “Khi luật được ban hành rõ ràng thì cơ quan chức năng sẽ thực thi đúng như vậy. Còn hiện nay bởi vì luật mơ hồ nên phát sinh vấn đề. Hơn nữa, khi luật không rõ ràng thì công chức lại càng phải cẩn thận”, ông nói.
Ông Sangsit Piriyarangsan, uỷ viên Hội đồng cải cách quốc gia, ủng hộ việc thông qua dự luật. “Để phát sinh xung đột lợi ích giữa các nhân viên nhà nước là điều không nên xảy ra. Anh đã được trả lương từ tiền thuế người dân thì không nên đòi hỏi hơn. Mà nếu muốn hơn nữa thì hãy chuyển ra khu vực tư nhân”.
Theo ông Sangsit, nếu là tiếp nhận tình nghĩa từ bất kỳ mối quan hệ nào thì chỉ nên là món quà nhỏ, không quá 2.000 baht (hơn 1,4 triệu đồng).
Hàn Quốc: 3 năm tù nếu quà nhiều hơn 50 USD
Nếu muốn đãi tiệc một quan chức Hàn Quốc, lời khuyên rằng không thể gọi món tôm hùm, thịt bò thượng hạng hoặc rượu ngoại đắt tiền. Vì nếu không cẩn thận, bữa tiệc có thể “gây họa” cho vị quan chức ấy căn cứ theo nội dung của một đạo luật chống tham nhũng rất nghiêm khắc được áp dụng từ tháng 9/2016.
CNN cho biết đạo luật được ban hành nhằm loại bỏ tận gốc tình trạng hối lộ và tham nhũng. Tuy nhiên, đối tượng áp dụng không chỉ là quan chức và nghị sĩ mà còn được mở rộng với cả nhân viên công ty nhà nước, giáo viên và nhà báo.
Nội dung luật quy định cụ thể món quà không thể quá 45 USD, các khoản đóng góp không được vượt 90 USD... Nếu vi phạm sẽ phải đối mặt với mức phạt 3 năm tù giam cùng nộp phạt hàng nghìn USD.
Đạo luật được ban hành trong bối cảnh niềm tin của công chúng đối với các quan chức suy giảm nghiêm trọng. Một khảo sát của Viện quản lý công Hàn Quốc thực hiện năm 2014 cho thấy 78,7% ý kiến tin rằng tình trạng tham nhũng ở các quan chức cao cấp là rất nghiêm trọng; trong khi 90% người dân tin rằng điều này còn tệ hại hơn ở giới nghị sĩ.
“Đạo luật này khiến cả xã hội phải thận trọng hơn trong việc lựa chọn quà tặng”, anh Peter Cha, nhân viên một công ty bất động sản, nói. Cha cho biết một số tập đoàn lớn là đối tác đã gửi thư đến công ty nói sẽ không nhận quà mừng trong dịp lễ Chuseok, hay ngày Lễ tạ ơn của Hàn Quốc.
Trung Quốc: Giỏ bánh, trái cây giấu vàng
Trước thềm Tết Mậu Tuất, China Daily cho biết Uỷ ban kiểm tra và kỷ luật Trung Quốc (CCDI) một lần nữa đã nhấn mạnh các đảng viên phải tuân thủ chống lãng phí và chống tham nhũng.
Những dịp lễ, Tết chính là thời điểm mà việc tặng quà và tiệc tùng, để đổi lấy “ân huệ”, trở thành cao điểm ở Trung Quốc. Tuy nhiên, sau hơn 5 năm Chủ tịch Tập Cận Bình quyết tâm chống tham nhũng mạnh tay, tình trạng những buổi tiệc đắt tiền hoặc việc quảng bá rầm rộ các món quà xa xỉ đã giảm dần.
Đồng hồ cao cấp, tiền vàng, rượu ngoại… là các mặt hàng “bị để ý” vì nó “quảng bá những giá trị sai lầm, khuyến khích suy đồi đạo đức xã hội”, theo Tân Hoa xã.
Kể từ sau khi luật chống tham nhũng cấm hình thức tặng quà bằng tiền mặt, người ta tìm cách “thay đổi” bằng những giỏ quà. “Tặng quà vốn là truyền thống trong Tết âm lịch. Ngày xưa tôi thường gửi ‘lì xì’, nhưng khoảng 2 năm nay tôi thường tặng các giỏ trái cây”, một doanh nhân họ Vương trả lời trên Business Insider.
Tuy nhiên, một số cửa hàng táo bạo lại nảy sinh ra “sáng kiến” để lách luật nhằm giúp đỡ các khách hàng lấy lòng đối tác là các quan chức. Chẳng hạn, một số tiệm trang sức bắt tay cùng các xưởng bánh để làm ra những chiếc bánh mà bên trong là các miếng vàng.
“Các quan chức không còn dám công khai nhận quà tặng là tiền, nhưng họ cũng không thể từ chối những giỏ bánh hoặc giỏ trái cây giấu tiền bên trong”, doanh nhân Vương nói.
Theo Minh Anh (Tri Thức Trực Tuyến)
