Nước Nga – Putin đã làm được điều mà không ai làm nổi, đó là đánh sập 2 huyền thoại tạo nên nguồn gốc cơ bản cho quyền lực tuyệt đối Mỹ: Ưu thế quân sự và tính bất khả xâm phạm.
Không thể phủ nhận kể từ khi Liên Xô tan rã thì quyền lực Mỹ trên toàn thế giới là vô đối. Nhưng, vào năm 2013, khi sáp nhập Crimea vào Nga, Tổng thống Nga Putin tuyên bố đây là thời điểm "thế giới đơn cực đã kết thúc"… lúc đó thế giới rất ít người tin.
Thế giới đơn cực kết thúc tức là thế giới do Mỹ đứng đầu kết thúc để xuất hiện một thế giới có cấu trúc quyền lực mới – đa cực, mà Nga là một cực trong đa cực đó.
Đương nhiên, Mỹ không tin, không nghe và làm mọi cách, mọi biện pháp để "bóp nghẹt" nước Nga - đối thủ đã dám thách thức quyền lực Mỹ.
Cho đến nay, nước Nga – Putin đã làm được điều mà thế giới sau chiến tranh lạnh không ai làm nổi, đó là đánh sập 2 huyền thoại tạo nên nguồn gốc cơ bản cho quyền lực tuyệt đối Mỹ: Ưu thế quân sự và tính bất khả xâm phạm.
Ưu thế quân sự vượt trội và bất khả xâm phạm đã khiến cho Mỹ làm mưa làm gió trên thế giới mà không một quốc gia nào dám ho he chống lại…
Nhưng khi "ưu thế quân sự" trở nên không vượt trội, có khi kém hơn đối thủ và "tính bất khả xâm phạm" bị mất (tức là khi ra đòn với đối thủ thì sẽ bị phản đòn) là một thực tế phủ phàng cho Mỹ, biểu hiện rõ nét trong Thông điệp Liên bang ngày 1/3 của Putin.
Rõ ràng, với tình thế đó thì Mỹ chẳng làm gì được nước Nga. Và, khi Nga, Trung Quốc đã trỗi dậy ngạo nghễ thách thức Mỹ thì cấu trúc quyền lực có thay đổi? Các đồng minh của Mỹ có dám bảo vệ lợi ích quốc gia của mình sẵn sàng mặc cả với Mỹ sòng phẳng, công bằng hay vẫn bị Mỹ ép?...
Quyền lực Mỹ, bài kiểm tra thứ nhất: S-400 Thổ Nhĩ Kỳ
Có thể nói, S-400 – Hệ thống phòng không tầm xa của Nga, là một loại vũ khí không chỉ đơn thuần là tiên tiến hiện đại… mà là một loại vũ khí địa chính trị số 1 của thế giới.
Giới quân sự, đặc biệt là giới chính trị Mỹ-Phương Tây (Mỹ-PT) đang quan tâm theo dõi sát sao và ngăn cản bằng mọi cách việc xuất khẩu S-400 của Nga không phải là tranh dành thị trường mà chủ yếu là ai thắng ai trong cuộc chiến địa chính trị.
Chúng ta biết, sức mạnh của bộ máy quân sự toàn cầu Mỹ-PT là không quân và tên lửa, trong đó Tomahawk là "sứ giả thần chết", là ngôn ngữ ngoại giao. Mỹ-PT không thể dùng bộ binh trong tất cả các cuộc chiến chiếm tài nguyên từ Nam Tư cho đến Iraq, Syria …
Chính vì thế, bảo đảm đầy đủ về "bầu trời mở" cho Mỹ - NATO, chủ yếu là máy bay quân sự Mỹ, là động lực và điều kiện chính cho sự ra mắt của một cuộc xâm lược khác.
Quyền được "bay tự do" trên không phận của bất kỳ quốc gia đồng minh của Mỹ là một trong những điều tệ hại mà một quốc gia có chủ quyền rất khó chấp nhận bởi nó như một "thanh gươm Damocles" khiến cho quyền lợi quốc gia luôn bị Mỹ-PT thao túng, chèn ép…
Việc Thổ Nhĩ Kỳ quyết tâm chi 2,5 tỷ USD mua 4 tiểu đoàn S-400 của Nga (hợp đồng dự kiến hoàn tất năm 2019) là một sự vùng vẫy mạnh của Thổ Nhĩ Kỳ nhằm thoát ra khỏi sự khống chế của Mỹ-PT, để bảo vệ lợi ích an ninh quốc gia…
Thổ Nhĩ Kỳ là đồng minh trong khối NATO với Mỹ nhưng lợi ích an ninh Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ lại xung đột bởi người Kurd Syria.
Chỉ cần một dấu hiệu cho thấy Thổ Nhĩ Kỳ đang hướng Nga là lập tức hệ thống phòng không Patriot của NATO rút khỏi Thổ Nhĩ Kỳ. Trong tình huống mà có thể các hành động quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ với người Kurd động đến Mỹ thì một "bầu trời mở" của Thổ Nhĩ Kỳ cho Mỹ-NATO có thể khiến Thổ Nhĩ Kỳ yên tâm tác chiến tại Syria?
Vì thế, việc trang bị S-400 cho quốc gia như Thổ Nhĩ Kỳ, Qatar hay Saudi… nhằm mục đích chủ yếu là không muốn không quân Mỹ-NATO muốn làm gì thì làm trên không phận của họ khi cần thiết.
Về ý nghĩa chính trị thì đây là một hành động cho thấy các quốc gia đồng minh hay các quốc gia trang bị S-400 là muốn được Mỹ-PT tôn trọng chủ quyền, muốn có chính sách đối ngoại độc lập…là điều khó chấp nhận đối với Mỹ-PT.
Quyết tâm của Thổ Nhĩ Kỳ trang bị S-400 đến nay là không thể đảo ngược khiến Mỹ như ngồi trên đống lửa. Mọi giải thích về độ tương thích, về quy ước khối… không làm Thổ Nhĩ Kỳ bùi tai khi mà lợi ích an ninh của họ bị Mỹ coi thường.
Với quyền lực Mỹ hiện nay, liệu Mỹ có dám trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ không? Nếu trừng phạt thì nguy cơ NATO rã đám, Mỹ có dám?
Quyền lực Mỹ, bài kiểm tra thứ 2: Rút khỏi JCPOA
Sau gần 13 năm trời đàm phán để ký với Iran một thỏa thuận hạt nhân (JCPOA) thì nay, 9/5, Mỹ đã đơn phương rút khỏi bằng tuyên bố của Tổng thống Trump:
"Ngày hôm nay, nước Mỹ đã có bằng chứng không thể chối cãi rằng lời hứa hẹn của Iran chỉ là những lời nói dối... Tuần trước, Israel đã công bố các tài liệu tình báo khai thác được từ Iran. Đây là bằng chứng cho thấy lịch sử theo đuổi vũ khí hạt nhân của chính quyền Tehran. Nếu tôi tiếp tục kí kết thỏa thuận này, chắc chắn sẽ có một cuộc chạy đua vũ trang ở Trung Đông."
Chuyện lạ, là chỉ có Israel, Ả rập Xê út và thế lực người Sunni tại Trung Đông ủng hộ nhiệt liệt, còn Liên minh EU và tất nhiên Nga, Trung Quốc phản đối quyết liệt.
Tại sao EU tức là NATO lại phản đối quyết liệt? Câu trả lời dễ dàng rằng, EU có quyền lợi kinh tế với Iran. Theo các chuyên gia Đức, xuất khẩu dầu của Iran khiến giá giảm, EU tiết kiệm được hàng trăm tỷ Euro mỗi năm và nếu Iran mở rộng sản xuất, họ phải cần đến các nhà sản xuất thiết bị EU, tạo ra doanh thu cực lớn.
Tuy nhiên, lợi ích của châu Âu ở Iran không chỉ giới hạn ở năng lượng. Thực hiện theo đòn cấm vận Mỹ thì EU có thể phải phá bỏ hợp đồng cung cấp 100 máy bay Airbus A350 XWB cho quốc gia này với tổng trị giá 18 tỷ USD. Nói cách khác, ông Trump rút khỏi thỏa thuận đã đóng cửa một thị trường khổng lồ của EU, nhưng đó mới chỉ là tiền trực tiếp.
Còn nếu tính đến bảo hiểm, vận chuyển hàng hóa, cho thuê hoặc bán công nghệ, vật tư cho địa phương, các đơn vị phục vụ cho quân đội, triển vọng các dự án tưới tiêu và hậu cần "Bắc-Nam" thì con số này còn khủng khiếp hơn nữa.
Thử hỏi có mối giao lưu kinh tế nào mà có mức lợi nhuận như vậy trong thị trường hiện nay?
Trong khi đó, vì lợi ích của Hoa Kỳ, điều này đòi hỏi EU phải tăng "cống nạp quân sự" hàng năm ít nhất là 72 tỷ Euro để chiến đấu với một kẻ thù tưởng tượng là nước Nga.
Tất cả, tất cả các nguyên nhân lớn đã khiến cho EU chống đối quyết định của Mỹ là không ngạc nhiên. Nhưng vấn đề là tại sao EU dám chống lại Mỹ mới khiến chúng ta quan tâm. Liệu Mỹ có dám trừng phạt EU khi Nga, Trung Quốc đang ngạo nghễ thách thức Mỹ?
EU tuyên bố, nếu Iran cam kết thực hiện nghiêm chỉnh JCPOA như hiện nay thì EU cam kết thực hiện đầy đủ và thực chất thỏa thuận với Iran bất chấp Mỹ rút bỏ đơn phương.
Trong khi đó, Iran tuyên bố nếu Nga, Trung Quốc và EU tôn trọng cam kết thỏa thuận thì Iran cũng sẽ cam kết tôn trọng thực hiện thỏa thuận.
Như vậy, xét tình huống hiện tại thì Mỹ đang đấu với EU, Nga, Trung Quốc và nếu như không có gì thay đổi thì quyết định rút khỏi JCPOA của Tổng thống Trump là sự chuẩn bị cho mình một "Điện Biên Phủ" hay các nhà Phương Tây gọi là một "Waterloo" trong tương lai.
Quyền lực của Mỹ sẽ đến đâu? Liệu EU có làm như EU nói hay chưa thoát khỏi cái gậy chỉ huy của Mỹ?
| Tổ hợp tên lửa phòng không tầm xa S-400 Triumf. |
Theo Lê Ngọc Thống (Soha/Thời Đại)
