Thiếu công cụ giúp lưu thông, mất giá do lạm phát, bất tiện… là những lý do khiến tiền xu lặng lẽ biến mất tăm chỉ sau vài năm có mặt trên thị trường.
Thiếu công cụ giúp lưu thông, mất giá do lạm phát, bất tiện… là những lý do khiến tiền xu lặng lẽ biến mất tăm chỉ sau vài năm có mặt trên thị trường.
Quan sát tại quầy thanh toán một số siêu thị trên địa bàn TP.HCM, chúng tôi thấy các nhân viên thu ngân không trả lại tiền thừa cho khách bằng tiền xu, dù là mệnh giá nhỏ như 500 đồng, 1.000 đồng. Tiền xu cũng rất hiếm khi nằm trong hộp tiền thanh toán của nhân viên thu ngân. Chị Huỳnh Thanh (ngụ huyện Bình Chánh, TP.HCM) cho biết đã lâu rồi, khi đi siêu thị không thấy ai trả tiền thừa bằng tiền xu, mà có trả chị cũng không nhận vì không sử dụng.
Tiền giấy được dùng phổ biến hơn hẳn tiền xu trong thanh toán ở các ngân hàng. |
Đến năm 2011, NH Nhà nước thông báo ngừng phát hành tiền xu, đồng thời cho biết sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng đánh giá, nghiên cứu giải pháp nâng cao chất lượng của tiền kim loại và giải pháp thích hợp với việc lưu thông loại tiền này. Một lãnh đạo NH Nhà nước chi nhánh TP.HCM cho biết tiền xu không phát hành thêm từ lâu và đang được thu hồi dần qua hình thức khi NH thương mại đem đến nộp, thanh toán thì không đưa lượng tiền này quay trở lại thị trường.
Nhiều người dân và các chuyên gia kinh tế lý giải sự bất tiện trong thanh toán là nguyên nhân hàng đầu khiến tiền xu bị từ chối. Theo chuyên gia kinh tế - TS Đinh Thế Hiển, tiền xu ở nước ngoài tiện lợi vì đã có hệ thống máy móc tự động để dùng (như khi đi tàu điện ngầm, gọi điện thoại công cộng, mua nước uống…). NH Nhà nước kỳ vọng đưa tiền xu vào lưu thông theo thông lệ quốc tế nhưng cơ sở vật chất, hạ tầng cho kênh thanh toán tự động bằng loại tiền này không được đầu tư tương xứng.
Thời gian đầu, một số nơi tại Hà Nội, TP.HCM có đầu tư máy thanh toán nước uống tự động bằng tiền xu nhưng sau đó chúng cũng “chết yểu”. Tiền xu khá nặng nề, chất lượng kém nên bị hoen gỉ, xuống màu sau một thời gian sử dụng. Chưa kể, một số khách hàng khi thanh toán bằng tiền xu ở NH sẽ bị thu phí kiểm đếm. Theo lãnh đạo một NH, 99% NH ở Việt Nam không có máy kiểm đếm tiền xu, việc đóng gói vận chuyển cũng khó khăn hơn và phải tốn nhiều nhân lực nên phải thu phí kiểm đếm.
Chưa phù hợp ở Việt Nam Theo TS Đinh Thế Hiển, phát hành tiền xu là một bước trong xu thế tự động hóa, có điều chưa phù hợp ở Việt Nam. Châu Âu cần tiền xu để mua cà phê, mua nước, gọi điện thoại... tại các máy tự động do chi phí thuê nhân viên đứng làm ở đây lên tới vài ngàn USD/tháng. Về lâu dài, ông Hiển cho rằng người dân sẽ dần thấy được những tiện lợi từ tự động hóa. Chuyên gia tài chính Huỳnh Trung Minh cũng cho rằng tiền xu sẽ còn chỗ đứng nếu có các công cụ, hệ thống thanh toán tự động. |