Kết luận thanh tra số 04/KLTTT-P6 (KL 04) của Thanh tra TP.HCM cho thấy, SAMCO mắc nhiều sai phạm trong hoạt động kinh doanh từ phía các công ty con: Công ty TNHH MTV Bến xe Miền Đông (Cty Bến xe Miền Đông) và Công ty TNHH MTV Cảng Bến Nghé (Cty Cảng Bến Nghé).
Bến xe miền Đông “quên” thu phí dịch vụ
Đối với Cty Bến xe Miền Đông, hai sai phạm cơ bản được chỉ ra là vấn đề thu phí dịch vụ và mặt bằng.
Cụ thể, doanh thu chính của Cty Bến xe Miền Đông là từ các hoạt động bốc xếp và xe qua bến. Tổng doanh thu từ hai hoạt động này đạt 112,6 tỷ đồng (62,9% tổng doanh thu) trong năm 2015 và hơn 120 tỷ đồng (61,8% tổng doanh thu) trong năm 2016.
Theo đó, Cty Bến xe Miền Đông thu phí dịch vụ qua bến đối với 199 đơn vị vận tải hành khách hoạt động tại Bến xe theo mức phí do UBND TP.HCM ban hành. Các đơn vị này đăng ký tuyến với Sở GTVT và khi ra vào bến phải nộp phí dịch vụ, tùy theo số ghế của mỗi xe và cự ly vận tải hành khách. Giá thấp nhất là 3.100 đồng/ghế, cao nhất là 8.400 đồng/ghế.
Thế nhưng, qua việc chọn mẫu ngẫu nhiên 58 ngày để kiểm tra, Thanh tra TP.HCM đã phát hiện ra sự chênh lệch số lượt xuất bến và số lượt thu phí dịch vụ xuất bến dao động từ 97 - 206 lượt/ ngày, gây thất thoát đến hơn 8.6 triệu đồng/ ngày.
Ngoài ra, Thanh tra TP.HCM còn phát hiện sai phạm của Cty Bến xe Miền Đông trong việc ký hợp đồng với công ty TNHH Phương Trinh (Cty Phương Trinh). Theo đó, Cty Phương Trinh chưa có quyết định về lộ trình vận chuyển tuyến xe buýt nêu trên của Sở GTVT tỉnh Bình Dương và Sở GTVT TP.HCM (đối với đơn vị vận chuyển hành khách từ TP.HCM về Bình Dương). Do vậy, việc ký kết và thực hiện hợp đồng giữa hai bên là không đủ cơ sở pháp lý.
Ngoài ra, Bến xe Miền Đông còn sai phạm về quản lý và sử dụng mặt bằng. Kết luận thanh tra nêu rõ, Cty Bến xe Miền Đông sử dụng hơn 62.000 m2 diện tích đất, mặt bằng nhà đất của bến xe để làm văn phòng làm việc, quầy vé, siêu thị, quán ăn, nhà thuốc, trụ ATM… nhưng lại không thực hiện đăng ký sử dụng đất và ký hợp đồng thuê đất với Sở Tài nguyên và Môi trường.
Cty Cảng Bến Nghé cho thuê cảng sai quy định?
Tương tự Cty Bến xe Miền Đông, Cty Cảng Bến Nghé, một đơn vị thành viên khác của SAMCO, cũng bị Thanh tra TP.HCM chỉ rõ những sai phạm về chỉ định thầu trái phép, cho thuê cảng sai quy định, xác định giá trị doanh nghiệp sai quy định…. Đây cũng là những lĩnh vực chính mang lại doanh thu cho Cty Cảng Bến Nghé.
Theo Thanh tra TP.HCM, Cty Cảng Bến Nghé đã hợp tác với Tổng Cty Tân Cảng Sài Gòn và các cổ đông khác góp vốn thành lập Công ty Cổ phần Tân Cảng - Phú Hữu (Cty Tân Cảng - Phú Hữu). Sau đó, cho Cty Tân Cảng - Phú Hữu thuê lại toàn bộ Cảng Phú Hữu. Đây thực chất là hình thức hợp tác thành lập pháp nhân mới, rồi Công ty Cảng Bến Nghé cho thuê lại cơ sở hạ tầng.
Trong khi đó, văn bản số 5736/UND-ĐTMT (VB 5736) của UBND TP.HCM chỉ cho phép Công ty Cảng Bến Nghé hợp tác với Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn, không phải hợp tác với Công ty Cổ phần Tân Cảng - Phú Hữu. “Do đó, việc Công ty Cảng Bến Nghé cho Công ty Cổ phần Tân Cảng - Phú Hữu thuê toàn bộ cơ sở hạ tầng của cảng Phú Hữu là không đúng đối tượng.” - kết luận thanh tra nêu rõ.
Luật đất đai năm 2013 cũng quy định, các quyền và nghĩa vụ của tổ chức thuê đất ký hợp đồng trả tiền thuê đất hằng năm, không có quyền cho thuê tài sản trên đất. Nghĩa là, Cty Cảng Bến Nghé cho Cty Tân Cảng - Phú Hữu thuê toàn bộ cơ sở hạ tầng của cảng Phú Hữu cũng trái quy định pháp luật. Ngoài ra, kết luận của Thanh tra TP.HCM cũng chỉ rõ những sai phạm của Cty Cảng Bến Nghé trong việc chỉ định thầu và xác định giá trị doanh nghiệp sai quy định.
Có thể thấy, những sai phạm điển hình tại Cty Bến xe Miền Đồng và Cty Cảng Bến Nghé là rất nghiêm trọng, gây ảnh hưởng trực tiếp đến SAMCO.
Ngày 31/5/2018, Văn phòng UBND TP.HCM đã ra Thông báo số 325/TB-VP, kết luận của Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Phong về kết quả thanh tra toàn diện SAMCO. Theo đó, Chủ tịch UBND TP.HCM đồng ý cơ bản với nội dung kết luận của Thanh tra TP.HCM. Đồng thời, giao ông Nguyễn Hồng Anh – Chủ tịch HĐTV SAMCO và ông Trần Quốc Toản - Tổng giám đốc SAMCO tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm cá nhân thời kỳ có liên quan đối với các sai sót trong công tác tham mưu, đề xuất, kiểm tra, giám sát liên quan việc cho thuê lại mặt bằng nhà đất cũng như các sai phạm khác.
Theo Võ Nguyễn - Đăng Kiệt (Người Tiêu Dùng)
