Người dân phải chịu “thiệt” khi đóng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng xăng theo giá bán lẻ lúc mua xăng. Trong khi đó, thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) chỉ được đóng vào ngân sách nhà nước theo giá bán buôn. Chênh lệch giữa 2 phương pháp tính chưa được nộp vào ngân sách nhà nước.
Chia sẻ tham luận tại một hội thảo về quản lý thuế do Kiểm toán Nhà nước (KTNN) mới đây, ông Nguyễn Anh Tuấn - Kiểm toán trưởng Kiểm toán Nhà nước chuyên ngành VI - chỉ ra rằng, trong công tác quản lý thuế, còn có điểm chưa đồng bộ giữa các văn bản điều hành của các bộ, ngành quản lý với Nghị định của Chính phủ, dẫn đến làm giảm nghĩa vụ với Ngân sách nhà nước về thuế của các doanh nghiệp.
Lấy ví dụ về mặt hàng xăng dầu, ông Tuấn cho biết, theo quy định tại Khoản 1, Điều 2, Nghị định 100/2016/NĐ-CP thuế TTĐB sẽ được tính dựa trên giá do cơ sở sản xuất, cơ sở nhập khẩu (đầu mối) bán ra. Tuy nhiên, mức thuế TTĐB xăng dầu cơ cấu trong giá cơ sở do Bộ Công thương tính toán và ban hành từng kỳ cụ thể (công văn điều hành kinh doanh xăng dầu) kể từ ngày 19.8.2016 lại được xác định theo giá bán lẻ.
"Vấn đề trên dẫn đến thực trạng người tiêu dùng đóng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng xăng theo giá bán lẻ, nhưng thực tế thuế TTĐB chỉ được đóng vào ngân sách nhà nước theo giá bán buôn, phần thuế tiêu thụ đặc biệt chênh lệch giữa 2 phương pháp tính chưa được nộp vào ngân sách nhà nước", ông Tuấn chia sẻ.
Về thuế nhập khẩu trong cơ cấu điều hành giá xăng dầu, ông Tuấn cho hay, giá xăng dầu được quản lý điều hành thông qua giá cơ sở do Liên Bộ Tài chính - Công Thương công bố, căn cứ trên giá cơ sở, các thương nhân đầu mối sẽ quyết định giá bán lẻ xăng dầu của mình.
Thuế suất thuế nhập khẩu là một yếu tố cấu thành trong công thức tính giá cơ sở của liên bộ. Song qua hoạt động kiểm toán phân tích đánh giá các yếu tố cấu thành giá thực tế tại các đầu mối xăng dầu cho thấy: Khi đơn vị được hưởng thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt thì thuế suất thuế nhập khẩu thực tế áp dụng tại các doanh nghiệp đầu mối thấp hơn thuế suất nhập khẩu xăng dầu trong công thức tính giá cơ sở của liên bộ. Đặc biệt đối với dầu DO có C/O form D và xăng cóC/O form KV (khi xăng dầu có xuất xứ hàng hóa theo mẫu D/KV được hưởng ưu đãi thuế suất theo hiệp định thương mại hàng hóa).
"Đây là nhân tố tác động chính làm giá cơ sở thực tế tại đơn vị thấp hơn giá cơ sở do liên bộ điều hành để tạo nên một khoản thặng dư cho các đơn vị đầu mối kinh doanh xăng dầu. Chỉ trong giai đoạn 2015-2016, khoản thặng dư từ chênh lệch thuế nhập khẩu khác nhau này có giá trị là 4.809 tỉ đồng", Kiểm toán trưởng Kiểm toán Nhà nước chuyên ngành VI cho hay.
KTNN đã phát hiện và kiến nghị tăng thu ngân sách nhà nước với số tiền thuế truy thu từ các doanh nghiệp nhà nước khá lớn. Năm 2015, số thuế phải nộp tăng thêm vào NSNN là 2.162 tỉ đồng. Năm 2016 là 1.453 tỉ đồng; năm 2017 là 1.770 tỉ đồng.
Các sai phạm xuất hiện ở hầu hết các sắc thuế, trong đó tập trung ở một số sắc thuế như thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế nhà đất.
Theo Thùy Dung (Lao Động)
