Theo Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, số tiền mà các doanh nghiệp nợ, trốn đóng bảo hiểm là 15.000 tỷ đồng đang ảnh hưởng lớn đến đời sống và quyền lợi người lao động.
Phát biểu tại phiên thảo luận về vấn đề Công đoàn khởi kiện Bảo hiểm Xã hội (BHXH), Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam (LĐLĐVN) Bùi Văn Cường, Đại biểu Quốc hội tỉnh Gia Lai, đã có bài phát biểu nêu thực trạng doanh nghiệp nợ tiền bảo hiểm và việc khó khởi kiện.
Doanh nghiệp nợ bảo hiểm nhưng khó kiện
Theo số liệu của Tổng LĐLĐVN, các doanh nghiệp trốn đóng, nợ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế với số tiền ước tính khoảng gần 15.000 tỷ đồng.
Ngoài ra, khoảng gần 2.000 tỷ đồng nợ bảo hiểm xã hội từ các doanh nghiệp đã ngừng hoạt động, giải thể, phá sản hoặc chủ doanh nghiệp bỏ trốn, không thể thu hồi. Số tiền này ảnh hưởng đến quyền lợi của hơn 193.000 người lao động.
Theo ông Bùi Văn Cường, việc doanh nghiệp trốn đóng, nợ bảo hiểm xã hội (trong đó không ít đơn vị hàng tháng vẫn đều đặn trừ lương của người lao động) xâm phạm nghiêm trọng quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động.
Ngoài ra, điều này còn tác động xấu đến sự an toàn, cân đối nguồn quỹ và đảm bảo an sinh xã hội hướng tới phát triển bền vững đất nước. Trong khi đó, khung pháp lý của Việt Nam còn nhiều bất cập, việc thực thi pháp luật trên thực tế chưa nghiêm.
Liên đoàn lao động một số tỉnh, thành phố đã tiền hành khởi kiện một số doanh nghiệp trốn hoặc nợ tiền bảo hiểm. Theo đó, khi nhận được thông báo khởi kiện, một số doanh nghiệp đã khắc phục số tiền nợ. Tổng số tiền thu hồi được từ 2016 đến nay là hơn 406 tỷ đồng.
Về việc khởi kiện nợ bảo hiểm ra tòa án, các cấp công đoàn đã tiếp nhận 2.352 bộ hồ sơ doanh nghiệp nợ bảo hiểm xã hội do cơ quan BHXH chuyển sang. 20 liên đoàn lao động tỉnh, thành phố đã khởi kiện đến các cấp tòa án với tổng số 187 vụ doanh nghiệp nợ BHXH.
Trong 187 vụ do công đoàn khởi kiện, tòa án nhân dân các cấp đã hòa giải thành 28 vụ, trả lại 48 hồ sơ khởi kiện. Số còn lại không thụ lý hồ sơ với các lý do nhiều lý do.
Trong đó có việc không có giấy ủy quyền của tập thể lao động hoặc công đoàn cơ sở ủy quyền cho công đoàn cấp trên cơ sở khởi kiện; không thuộc thẩm quyền giải quyết của tòa án; đề nghị xem xét xử lý hành chính và hình sự; tranh chấp lao động tập thể về quyền chưa được Chủ tịch UBND cấp huyện giải quyết….
Theo Chủ tịch Tổng LĐLĐVN, việc tòa án không thụ lý các vụ khởi kiện nợ bảo hiểm xã hội đã ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi người lao động, làm cho số nợ bảo hiểm xã hội tiếp tục gia tăng.
Rà soát quy định của pháp luật để xử lý vấn đề nợ bảo hiểm
Theo Chủ tịch Tổng LĐLĐVN Bùi Văn Cường, các luật pháp hiện nay đã quy định về việc khởi kiện doanh nghiệp trốn đóng, nợ tiền bảo hiểm. Tuy nhiên vẫn còn những vấn đề hạn chế, bất cập cần tháo gỡ. Ông đề xuất một số kiến nghị tới Quốc hội và các cơ quan liên quan.
Chủ tịch Tổng LĐLĐVN đề nghị UBTV Quốc hội giao Ủy ban các vấn đề xã hội phối hợp với các cơ quan liên quan rà soát các quy định pháp luật hiện hành về xử lý hành vi vi phạm pháp luật về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế. Nếu thấy có những quy định chưa cụ thể, còn có cách hiểu khác nhau, cần giải thích để thống nhất áp dụng thì trình UBTV Quốc hội nghiên cứu, giải thích pháp luật theo thẩm quyền.
Nếu các quy định còn mâu thuẫn, chồng chéo hoặc có khoảng trống, thì Quốc hội giao Chính phủ tổng hợp, trình Quốc hội xem xét, sửa đổi, bổ sung.
Ngoài ra, BHXH Việt Nam, ngành lao động thương binh và xã hội, chính quyền các cấp cần làm tốt hơn nữa công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm về trốn đóng, nợ bảo BHXH theo thẩm quyền. Chủ tịch UBND cấp huyện cần quan tâm, giải quyết kịp thời các tranh chấp lao động tập thể về quyền theo quy định của pháp luật.
Chủ tịch Tổng LĐLĐVN đề nghị Bộ Công an chỉ đạo công an các cấp nắm tình hình, phối hợp với tổ chức Công đoàn phát hiện, điều tra, đề nghị truy tố một số vụ án điểm về trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động.
Tòa án Nhân dân Tối cao chỉ đạo tòa án nhân dân các cấp tiếp nhận, thụ lý các vụ khởi kiện nợ bảo hiểm xã hội và sớm đưa ra xét xử một số vụ để răn đe, cảnh báo, phòng ngừa các hành vi tương tự.
Chủ tịch Tổng LĐLĐVN cho biết việc tháo gỡ và giải quyết vấn đề nợ, trốn đóng bảo hiểm là vấn đề lớn, gây bức xúc với người lao động và toàn xã hội. Ông đề nghị Quốc hội dành sự quan tâm đặc biệt để giải quyết sớm kiến nghị này.
Theo Hiếu Công (Tri Thức Trực Tuyến)
