Tinh hoàn là một bộ phận của cơ quan sinh dục nam có hình bầu dục, có chức năng sản xuất tinh trùng và tiết ra nội tiết testosteron hình thành nên đặc tính ở nam giới. Khi tinh hoàn bị đau báo hiệu những trục trặc trong cơ quan sinh sản nam. Chứng đau tinh hoàn làm ảnh hưởng tới sức khỏe tình dục và chất lượng sống.
Chứng đau tinh hoàn gây cho nam giới những bực bội, nhu cầu tình dục có thể giảm sút, thậm chí có trường hợp, những cơn đau dữ dội sẽ khiến nam giới sợ khi nghĩ đến “chuyện ấy”... Vì vậy, chứng đau tinh hoàn rất cần được khống chế để không ảnh hưởng tới sức khỏe. Trước tiên, cần biết nguyên nhân dẫn tới chứng đau này.
Nguyên nhân đau tinh hoàn do yếu tố sinh lý
Khi hưng phấn tình dục, máu dồn về dương vật nhiều có thể ảnh hưởng đến các mạch máu ở tinh hoàn, gây căng tức tinh hoàn. Đau tinh hoàn có thể do cách thức kích thích khi thủ dâm, quan hệ tình dục với thời gian cương cứng dương vật lâu. Những hiện tượng này thường diễn ra logic, nghĩa là có kích thích, có cương cứng, có hưng phấn tình dục... thì mới đau nhức và mức độ đau nhức vừa phải, không quá khó chịu và thường tự hết sau một khoảng thời gian ngắn. Nam giới mang vác nặng gây chèn ép dương vật và tinh hoàn thì cũng có thể gây đau nhức, mỏi tinh hoàn... Ngoài ra, đau tức vùng tinh hoàn có khi chỉ là hiện tượng sinh lý bình thường do sự cương cứng của dương vật thường xuyên hay có cảm giác muốn phóng tinh, nhất là vào buổi sáng sớm.
Đau do bị chấn thương tinh hoàn
Một cú đấm hay đạp trực tiếp vào bìu hoặc một va chạm bất ngờ vào hạ bộ sẽ gây chấn thương tinh hoàn và mang tới những cơn đau đớn tột bậc cho chủ nhân. Đau tinh hoàn cũng có thể do những hành động quá mạnh bạo trong khi quan hệ tình dục, tư thế không phù hợp. Những người thường xuyên phải di chuyển nhiều (lái xe hoặc ngồi sau xe), nhất là đi xe đạp trong một thời gian dài hay trên những địa hình không bằng phẳng có thể bị đau tinh hoàn.
Đau tinh hoàn do bệnh lý
Xoắn tinh hoàn: là bệnh lý do tinh hoàn tự xoay quanh trục gây tắc nghẽn đột ngột thừng tinh, làm giảm hoặc tắc lượng máu đến tinh hoàn, gây đau và sưng. Nếu kéo dài có thể dẫn đến hoại tử tinh hoàn và các mô xung quanh. Vì vậy, xoắn tinh hoàn cần được phẫu thuật cấp cứu trong vài giờ đầu. Nếu để lâu hơn, tinh hoàn bị tổn thương vĩnh viễn, ảnh hưởng tới khả năng sinh sản hoặc phải cắt bỏ. Các triệu chứng như sau: cơn đau dữ dội và đột ngột ở một bên tinh hoàn, kéo dài dưới 6 giờ, bìu sưng to, buồn nôn và nôn, đau bụng, một tinh hoàn có thể ở vị trí cao hơn bình thường. Khi chạm vào tinh hoàn, cảm giác đau rõ hơn. Trong lúc ngủ mà tinh hoàn bị đau dữ dội thì đó là dấu hiệu đầu tiên của bệnh xoắn tinh hoàn.
Viêm mào tinh hoàn: Nam giới ở mọi lứa tuổi có thể có viêm mào tinh hoàn, nhưng phổ biến nhất trong độ tuổi từ 20 - 39. Viêm mào tinh hoàn thường do nhiễm khuẩn bởi vi khuẩn hoặc do một bệnh lây truyền qua đường tình dục (như bệnh lậu hay viêm nhiễm do Chlamydia…). Đau do viêm mào tinh hoàn thường đau liên tục và kèm theo các triệu chứng như sốt, da vùng bìu có thể đỏ, sờ thấy mào tinh hoàn sưng to và nắn nhẹ rất đau. Đau khi giao hợp hay xuất tinh. Dương vật bị đau, đau bụng dưới, cảm giác đau khi đi bộ hoặc đứng rõ rệt hơn.
Viêm tuyến tiền liệt mạn tính: Có thể gây đau tinh hoàn, biểu hiện là đau một bên tinh hoàn, đau âm ỉ hoặc đau liên tục. Bệnh nhân chủ yếu là thanh niên, hiếm gặp ở người cao tuổi.
Thoát vị bẹn: Kèm theo cảm giác đau tức nặng là một khối sà xuống bìu, to nhiều khi chạy nhảy hay vận động nặng, nằm nghỉ thì tụt vào trong ổ bụng.
Giãn tĩnh mạch thừng tinh: Cảm giác đau không nhiều mà chủ yếu là kiểu đau tức, đau tăng khi vận động, hay gặp ở tinh hoàn bên trái, sờ phía trên thấy có búi lùng nhùng như búi giun.
Lời khuyên của thầy thuốc
Khi bị đau tinh hoàn, nam giới không nên làm việc nặng nhọc, hoặc phải gắng sức, dừng hẳn việc chơi thể thao. Trong sinh hoạt hàng ngày, cần vận động nhẹ nhàng, tham gia các môn thể thao vừa sức. Khi mới chơi thể thao, không nên chơi ngay các môn đòi hỏi nhiều thể lực mà phải lượng sức dần. Cần tránh mọi va chạm mạnh dễ dẫn đến chấn thương cho cơ thể, nhất là vùng hạ bộ.
Cần theo dõi cơn đau giảm dần hay tăng dần theo thời gian. Nếu chỉ đau trong thời gian ngắn và cơn đau không lặp lại thì không đáng lo. Nhưng cơn đau tăng hoặc đau âm ỉ và lặp đi lặp lại thì cần chủ động tới gặp bác sĩ nam khoa để được điều trị kịp thời. Điều trị đau tinh hoàn không khó khăn, chỉ cần điều trị đúng phương pháp, theo liệu trình điều trị của bác sĩ nam khoa sẽ khắc phục được tổn thương tinh hoàn, đảm bảo chức năng sinh lý của bệnh nhân được hồi phục như bình thường.
Theo BS. Đặng Lan (Sức Khỏe & Đời Sống)
